Sa śmierciu narodnaha paeta Biełarusi Niła Hileviča kraina straciła značnuju hramadskuju fihuru, skazaŭ litaratar i pierakładčyk Lavon Barščeŭski.
Raźvitańnie ź Niłam Hilevičam, jaki pamior 29 sakavika na 85-m hodzie žyćcia, prachodzić siońnia ŭ Śviata-Pietrapaŭłaŭskim sabory Minska.
Pavodle słoŭ Barščeŭskaha, Hilevič byŭ «nadzvyčaj značnaj hramadskaj fihuraj dla historyi Biełarusi». «Jaho pavažali, lubiačy abo nienavidziačy, ale ź pijetetam da jaho stavilisia vielmi roznyja ludzi — levyja, pravyja, čyrvonyja, zialonyja, «ruski śviet» i «biełaruski śviet». U hetym jon, mahčyma, byŭ niedaacenieny», — skazaŭ litaratar.
«Pry peŭnych akaličnaściach Hilevič moh by ŭznačalić krainu i spraviŭsia b z hetym u pačatku 1990-ch hadoŭ, — ličyć Barščeŭski. — Kraina była b inšaj, biezumoŭna, bolš biełaruskaj, i adradžeńnie było b nie na słovach, a na spravie. Vielmi škada, što skłalisia akaličnaści, jakija nie dali jamu realizavacca ŭ hetaj śfiery. Jak paet ža jon realizavaŭsia».
U svaju čarhu pieršy kiraŭnik niezaležnaj Biełarusi Stanisłaŭ Šuškievič zajaviŭ, što raźvitvajecca ź Niłam Hilevičam «jak z adnakurśnikam, siabram, ale samaje hałoŭnaje, z takim biełarusam, jakoha pa hety dzień niama». «Jon vydatna viedaŭ biełaruski falkłor, biaroh biełaruskuju movu, nikoli nie dapuskaŭ jaje skažeńnia ni ŭ bok taraškievicy, ni narkamaŭki. Heta byŭ sapraŭdny biełarus, jakich siońnia ja bolš nie znachodžu. Daj boh, kab jany źjavilisia. Jon zakłaŭ dobry kamień u padmurak biełaruskaści», — skazaŭ Šuškievič.
Movaznaŭca Vincuk Viačorka adznačyŭ, što Nił Hilevič byŭ paetam, navukoŭcam, a taksama jaho nastaŭnikam. «Vysoki i statny, jon zrabiŭ fantastyčnaje ŭražańnie na moj pieršy fiłfakaŭski kurs, kali adkrytym tekstam skazaŭ nam: «Ni ŭ jakim razie nie dazvalajcie, kab abražali vas, vašu radzimu, prodkaŭ i našu movu». Heta była pryščepka dla ŭsich, chto prachodziŭ praź jaho ŭniviersiteckaja navučańnie», — skazaŭ Viačorka.
Pavodle jaho słoŭ, šmatlikaść ludziej na siońniašnim raźvitańni z paetam i realnaja narodnaja pamiać śviedčać pra toje, što jon i takija ž, jak jon, ludzi — «heta vołaty biełaruskaha duchu, jakija śćvierdzili nadzvyčajnuju estetyčnuju kaštoŭnaść biełaruskaj movy». «Svaim žyćciom, hodnymi pavodzinami i ŭčynkami jany śćvierdzili naša prava žyć na hetaj ziamli viečna», — skazaŭ Viačorka. Jon taksama padkreśliŭ, što tolki za pieśni na vieršy Hileviča i jaho rolu ŭ pryniaćci Zakona ab movach jaho imia «pavinny byli ŭpisać załatymi litarami ŭ historyju Biełarusi».
