14-hadovaja dziaŭčyna, jakuju izalavali ad hramadstva pa tradycyi čaupadzi. Luty 2014 hoda. Fota: Navesh Chitrakar / Reuters / Scanpix / LETA
Cieła 15-hadovaj Rošani Ciruvy znajšoŭ jaje baćka pobač z kamiennaj chałupaj u vioscy Hajra, jakaja znachodzicca ŭ 440 kiłamietrach ad stalicy Niepała Katmandu, piša The Guardian. «Pakul my čakajem zaklučeńnia ekśpiertaŭ, ale asnoŭnaja viersija pryčyny śmierci — udušša, — paviedamiŭ inśpiektar palicyi Badry Prasad Dchakał. - Jana raźviała ahoń, kab sahrecca ŭ chlavie pierad snom. Ale ŭ im nie było vientylacyi».
Rošani Ciruva apynułasia ŭ chlavie nie pa svajoj voli: zhodna ź induisckaj praktykaj čaupadzi, žančyn padčas mienstruacyi zamykajuć u chlavach i adrynach, časta ŭdalečyni ad doma. Ličycca, što ŭ hety čas žančyna niačystaja, a tamu jaje miesca pobač z žyviołami. Joj nielha dakranacca da mužčyn, chatnich hadavancaŭ i načyńnia, harodniny i sadaviny. Mycca i vykarystoŭvać hihijeničnyja srodki — taksama nielha. Jeści možna tolki rys z sollu, pić — vadu.
U hramadstvach, dzie praktykujuć čaupadzi, vierać, što praz asablivaści mienstrualnaj kryvi, kali žančyna ŭ hety čas dakraniecca da dreva — jano nikoli nie budzie pładanosić; kali vypje małaka — karova bolš nie budzie davać małako; kali budzie čytać knihu, razzłujecca bahinia mudraści Sarasvaci; kali dakraniecca da čałavieka — jon zachvareje.
Padčas pieršaj mienstruacyi dziaŭčynu zamykajuć na 10-11 dzion, potym termin źniavoleńnia skaračajecca da 4-7 dzion. Taksama izalujuć žančyn adrazu paśla rodaŭ — na 10-11 dzion.
Pavodle spravazdačy AAN, akramia samoj źnievažalnaj pracedury žančyny padčas čaupadzi pakutujuć jašče ad dyjarei, pnieŭmanii, napadu atrutnych źmiej i pjanych mužčyn i navat zhvałtavańniaŭ. Akramia taho, čaupadzi pavialičvaje statystyku dziciačaj śmiarotnaści.
Aficyjnych dadzienych pra kolkaść žančyn, jakija padviarhajucca čaupadzi, nie isnuje, adnak, pavodle spravazdač AAN, žančyny padčas čaupadzi pamirajuć kožny hod. Na dumku ekśpiertaŭ arhanizacyi, prablema paharšajecca tym, što ŭ Niepale niama seksualnaj adukacyi i mała chto razumieje, čamu ŭ žančyn kožny miesiac pačynajecca mienstruacyja.
Viarchoŭny sud Niepała zabaraniŭ praktyku čuapadzi jašče ŭ 2005 hodzie, ale ŭ niekatorych rehijonach hetaja tradycyja pa-raniejšamu papularnaja. Aktyvisty ličać, što ŭrad nadaje niedastatkova ŭvahi hetaj prablemie, ale čynoŭniki ź imi nie zhodny: jany ŭpeŭnienyja, što chutka tradycyju pieramahčy nielha.
