Padčas niamieckaj akupacyi 1941–1944 h. biełaruski nacyjanalny ruch Supracivu vynošvaŭ plany ŭźniaćcia «niezaležnickaha antynacysckaha paŭstańnia», jakija, adnak, nie byli realizavanyja. Aŭtaram pieršaha planu byŭ ksiondz Vincent Hadleŭski. Sychod u les nacyjanalnaha aktyvu, značnaj častki vajskovych i palicyjnych farmacyjaŭ musiŭ adbycca viasnoj 1943-ha. Adnak adbyłasia ŭciočka infarmacyi, za niekalki miesiacaŭ da hetaha Hadleŭski byŭ rasstralany niemcami. Dalej ideju «niezaležnickaha paŭstańnia» sprabavali realizavać jahonyja bližejšyja paplečniki Ŭsievaład Rodźka i Juljan Sakovič.
Były kamendant mienskaj palicyi, kiraŭnik Biełaruskaj Narodnaj Samapomačy Mienskaj akruhi Sakovič paśla pačatku paŭstańnia musiŭ zaniać pasadu namieśnika Rodźki (kiraŭnika paŭstanckich siłaŭ). Za karotki čas jon z dapamohaj svaich siabroŭ pa KPZB i Hramadzie zdoleŭ stvaryć razhalinavanuju padpolnuju sietku ŭ zachodniaj i centralnaj Biełarusi. Letam 1942 h., padčas pieramovaŭ Vincenta Hadleŭskaha z pradstaŭnikami Maskvy, kab prademanstravać savietam realnuju siłu biełaruskaha padpolla, hetaja sietka arhanizavała seryju dyversijaŭ i zbrojnych antyniamieckich akcyjaŭ.
Juljan Sakovič adkazvaŭ za ŭzbrajeńnie biełaruskich nielehalnych hrupaŭ. Zbroju zdabyvali samymi roznymi sposabami, ale pieravažna kuplali. Na hetyja mety było vyrašana nakiravać uvieś «załaty zapas» BNP. Viasnoj 1943 h. Sakovič atrymaŭ, praŭdapadobna, ad Usievałada Rodźki i pierachoŭvaŭ miech załatych manet. Jon pradčuvaŭ svaju chutkuju śmierć, tamu napiaredadni vyjezdu na Lidčynu padzialiŭ zołata na dźvie častki. Ich jon pieradaŭ dvum pravasłaŭnym śviataram, ź jakimi byŭ dobra znajomy, – Ł. i K. Vierahodna, abhavorvałasia, što ŭ vypadku niejkaha trahičnaha zdareńnia z Sakovičam, jany musiać źviazacca z peŭnym čałaviekam i viarnuć skarb.
13 červienia 1943 h. u Vasiliškach na Lidčynie (ciapier Ščučynski rajon) nieviadomyja terarysty-palaki zastrelili Juljana Sakoviča i Leanida Marakova (apošni pamior na nastupny dzień u lakarni).
«Z boku niamieckich specsłužbaŭ u Biełarusi akcyja suprać Sakoviča nie planavałasia», – śćviardžaje siońnia były aficer SD. Adnak jon dapuskaje, što zabojstva ŭčyniła polskaja nielehalnaja hrupa, jakaja kantralavałasia asobnym adździełam SD u Varšavie. Apošni mieŭ svaje mety i nie ŭzhadniaŭ akcyi z kiraŭnictvam SD u Biełarusi.
Darečy, mienavita akoŭcy nieŭzabavie zabili śviatara Ł., tamu los častki «załatoha zapasu» BNP, jaki jon pierachoŭvaŭ, nieviadomy. Akoŭcy sprabavali zabić i žonku Sakoviča. Śviatar K. vyžyŭ, jon źmianiŭ miesca žycharstva, kupiŭ vialiki dom. Siamja jahonaja nia mieła kłopatu – nichto nie patrabavaŭ viarnuć zołata. Ale strach, što niekali ŭsio adkryjecca, nikoli nie pakidaŭ K., až da samaj śmierci.
❏
Juljan Sakovič naradziŭsia 24 žniŭnia 1906 hodu ŭ falvarku Baŭdyry kala Kreva. Syn zamožnaha ziemlaroba, braŭ aktyŭny ŭdzieł u padpolnaj Kampartyi Zachodniaj Biełarusi, šmat hadoŭ pravioŭ u polskich turmach. Vypusknik Vilenskaj biełaruskaj himnazii. Na pačatku niamiecka-savieckaj vajny vyratavaŭsia z «kalony śmierci» NKVD. Adzin z kiraŭnikoŭ biełaruskaha nacyjanalnaha ruchu Supracivu ŭ 1941–1943. Zahinuŭ u 1943, pachavany ŭ Lidzie.
