Dziady — heta vosieńskija dni paminańnia prodkaŭ. U hety čas u bolšaści rehijonaŭ Biełarusi ludzi prychodziać na mohiłki, kab prybracca i pamianuć dziadoŭ, baćkoŭ, dobrych ludziej. Šmat dzie zastaŭsia staradaŭni čyn supolnaha abiedu na mahile. U inšych miescach ludzi prosta prynosiać trochi ježy na mahiły.
Ad 1991 da 1996 hoda hetaje śviata było dziaržaŭnym, pryznačanym na 2 listapada.Kali ŭ ramkach restaŭracyi eseseru vychodny dzień admianili, ludzi prychodziać na mohiłki najbolš u apošnija vychadnyja kastryčnika ci pieršyja — listapada. U katalickich rajonach trymajecca zvyčaj zapalvać śviečki na mohiłkach na Usich Śviatych.
Ad kancaU Minsku heta Kurapaty — hihancki niekropal, hara ŭ lesie, dzie lažać dziasiatki tysiač rasstralanych. Tam spačyvaje nacyjanalnaja elita, jakuju saviety, jak i niemcy paźniej, vyniščali, kab źniakrović paniavolenyja nacyi.1980-ch ustanaviłasia i inšaja tradycyja: na Dziady ludzi prychodziać u miescy masavych zabojstvaŭ u saviecki čas.
Pačynajučy ad 1988 hoda prachodziać šeści ŭ Kurapaty. Heta vieličnaja manifiestacyja — pavolnaja, doŭhaja, padjakich štohod u Kurapatach dabaŭlajecca. U šeści biaruć udzieł jak apošnija žyvyja śviedki i achviarybieł-čyrvona-biełymi ściahami. Ludzi niasuć z saboj kryžy,
Adbyłosia šeście ŭ Kurapaty i sioleta. U im uziało ŭdzieł kala tysiačy čałaviek.
10.20
La Hadzińnikavaha zavoda pačynajuć źbiracca ludzi.
Siabarpaviedamlia radyjo «Svaboda». Prysutničajuć i asoby ŭ cyvilnym.KCHP-BNF Aleś Čacholski pryvioz na mikraaŭtobusie brusy i sabraŭ ź ich kryžy, jakija buduć pastaŭlenyja siońnia ŭ Kurapatach,
10.25
Udzielniki šeścia ŭzdymajuć pieršyja
10.42
Na miescy zboru — kala 150 čałaviek. Nad natoŭpam łunajuć dvaccać ściahoŭ. Ludzi praciahvajuć padychodzić.
11.05
Šeście rychtujecca rušyć. Udzielniki, aproč ściahoŭ, trymajuć raściažki
«Ušanujem pamiać achviaraŭ Kurapat», «Abaronim Kurapaty», «Abaronim Biełaruś ad rasiejskaha impieryjalizmu». Siarod prysutnych zaŭvažanyja namieśnik staršyni
11.14
Šeście ŭ Kurapaty rušyła. U im biaruć udzieł kala 500 čałaviek. U rukach udzielnikaŭ źjavilisia partrety palitviaźniaŭ, jakija ciapier znachodziacca za kratami. Aktyvisty «Maładoj Biełarusi» niasuć raściažku z partretami palitźniavolenych i
skandujuć «Svabodu palitviaźniam!».
11.25
Kałona minuła Biełaruski dziaržaŭny ahratechničny univiersitet. Maršrut šeścia — praśpiekt
11.30
Šeście la stancyi mietro «Maskoŭskaja».
Maładafrontaŭcy niasuć vialiki šaścikancovy kryž.
12.04
Na skryžavańni praśpiekta z vulicaj Kalinoŭskaha da šeścia dałučylisia pradstaŭniki «Pravaha aljansu» pad
12.30
Udzielnikaŭ akcyi ŭžo kala tysiačy, paviedamlaje BiełaPAN. Supracoŭniki milicyi nie pieraškadžajuć šeściu. Na skryžavańniach supracoŭniki DAIspyniajuć ruch transparta, kab dać demanstrantam mahčymaść svabodna prajści. Kałonu supravadžaje milicejskaja mašyna z hukaŭzmacnialnaj aparaturaj i niekalki dziasiatkaŭ asobaŭ u cyvilnym. Mitynh u Kurapatach pavinien pačacca a 14.00.
13.30
Na vulicy Hamarnika kałona nie paśpieła pierajści na inšy bok, pakul hareła zialonaje śviatło. DAI prypyniła aŭtamabilny ruch, pakul usie nie pierajšli, paviedamlaje radyjo «Svaboda». Arhanizatary prosiać udzielnikaŭ šychtavacca pa 5 čałaviek, ruchacca vyklučna pa chodnikach i nie taptać hazony.
14.14
Kałona ŭvajšła va ŭročyšča. Bližej da MKAD zaŭvažanyja pradstaŭniki słužbaŭ biaśpieki, DAI zabaraniaje parkavać pablizu aŭto —
jość infarmacyja, što praź niejki čas pa kalcavoj maje jechać Łukašenka.
14.25
Pačałasia słužba la miemaryjalnaha znaka pa achviarach represij.
Jaje praviać śviatary roznych kanfiesij.
14.45
Paśla nabaženstva pačaŭsia mitynh. Namieśnik staršyni
Valery Bujvał začytaŭ list ad Zianona Paźniaka.
«U biełarusaŭ jość šaniec nie dapuścić čarhovaha złačynstva nad saboj i svaim narodam, — cytuje list Paźniaka BiełaPAN. — Harantyjaj hetaha pavinna stać naša narodnaja pamiać, kultura i biełaruskaja salidarnaść suprać dziejańniaŭ zła. Ciapier mnohija ŭbačyli toje, što było vidać pieršapačatkova, — pramaskoŭski režym viadzie adkrytuju palityčnuju vajnu ź biełaruskim narodam».
Takaja vajna nie navina ŭ biełaruskaj historyi, padkreśliŭ palityk. Jon, u pryvatnaści, nahadaŭ, što ŭ Kurapatach supracoŭniki NKVD «rasstralali i zakapali kala čverci miljona ludziej».
Zasnavalnik Biełaruskaha Narodnaha Frontu, jaki emihravaŭ ź Biełarusi ŭ 1996 hodzie, zaklikaŭ biełarusaŭ zaŭsiody šanavać dzień paminańnia prodkaŭ «Dziady». «Tamu što ŭ im — naša isnavańnie», — padkreśliŭ lidar
14.55
Karotki
mitynh skončyŭsia supolnym śpievam himna «Mahutny Boža».Paśla jaho ŭdzielniki šeścia razyšlisia pa ŭročyščy: kładuć kvietki da biezymiannych mahiłaŭ, zapalvajuć źničy.
Ustaloŭvajuć novyja kryžy, jakija siońnia nieśli na plačach praź Minsk.
