PIŚMIEŃNIK I PEDAHOH KANDRAT LEJKA (1860—1921)
Kandrat Lejka naradziŭsia na Słonimščynie ŭ vioscy Zbočna 17 vieraśnia 1860 h. Vučyŭsia ŭ Aziarnickim vučyliščy, a zatym u Śvisłackaj nastaŭnickaj seminaryi za kazionny košt. U 1879 hodzie jaho pasłali pracavać nastaŭnikam u Kosava. Tut jon pačaŭ pisać vieršy na biełaruskaj movie. Zachavalisia jaho vieršy, datavanyja 1883 hodam («Saroka», «Pieśnia łastaŭki», «Busieł»). U «Našaj Nivie», «Našaj dumcy», «Biełaruskim kalendary» byli apublikavanyja ŭ 1912—1916 hadach šmatlikija tvory K.Lejki. U lutym 1918 h. K.Lejku paralizavała, i jaho pieravieźli da brata ŭ h. Zdałbunaŭ na Vałyni. Tam jon 6 vieraśnia 1921 h. i pamior, tam i pachavany.
Stvaralnik školnaha muzeju «Litaraturnaja Słonimščyna» Mikałaj Sidarovič adšukaŭ niekalki nieviadomych listoŭ z spadčyny Kandrata Lejki, piśmieńnika-sučaśnika Bahuševiča. Epocha hladzić na nas z hetych listoŭ.
Paštoŭka z Varšavy K.Lejku ad Haljaša Leŭčyka.
«Vašu pisulu my atrymali i adkazvajem. 1. Ab vašaj pensii, što vy padali prośbu, napišycie nam: kali heta było, jak, što i kamu ŭručyli i dzie, tady naš staršynia pojdzie ŭ Ministerstva i lahčej budzie kłapatać. 2. Biełaruskija hazety vychodziać u Vilni: «Naša dumka» (vuł. Vastrabramskaja, 5) i «Krynica» («Krynica») (vuł. Zavalnaja, 7). 3. Vašy litarackija tvory pa-biełarusku: vieršy, kazki, apaviadańni i ŭsio — vy pryšlicie na imia našaha Kamitetu (Szpitalna 12, m. 29), a my adašlem ich u Biełaruskaje navukovaje tavarystva, a kali buduć drukavać, to vam i hrošy damo. Viercie, što niedaloki čas, kali naša Baćkaŭščyna Biełaruś budzie niezaležnaj!
Biełaruski kamitet u Varšavie. Sakratar H.Leŭčyk. 7.2.1921»
List K.Lejku Lavona
Dubiajkoŭskaha.
Pavažany Panie!
Biełaruski Kamitet u Varšavie, atrymaŭšy ad Vas list, daručyŭ mnie pradastavić Vam krychu hrošaj — piać tysiač polskich marak i pry hetym spytacca ŭ Vas, ci nie byli b Vy łaskavy pryjechać na Baćkaŭščynu. A moža tut, miž svaimi, budzie Vam choć krychu lepiej. A kali zmožacie, to napišycie štoś da biełaruskich hazet. Mnie zdajecca, što najlepiej było b Vam pasialicca ŭ Horadni, tam znojdziecca šmat znajomych. Kali budzie na heta Vaša zhoda, to prašu, jedučy da Horadni, zajechać u Varšavu, tut pabačymsia i paraimsia, jak treba zrabić lepš. Kali ŭ hetym časie niemahčyma budzie jechać praz choład, to pačakajcie krychu, a za jaki miesiac moža nia stanie ciažej, tady pryjedziecie. Kali nia budzie hrošaj na darohu, to napišycie, kali łaska, Kamitetu, a jon vyšle.
Voś heta mienš-bolš takaja rada. Byvajcie zdarovy i pra nas nie zabyvajcie.
Z praŭdzivaj da Vas pašanaj zastajusia Lavon Dubiajkoŭski. 27.2.21»
List K.Lejki Lavonu
Dubiajkoŭskamu.
«Pavažany Panie!
Nie zmahu słovami vykazać maje radaści, jakaja achapiła mianie ŭ momant, jak ja atrymaŭ ad Vas ščodru dapamohu. Francuzy kažuć: chto daje ŭporu, toj dapamahaje dvojčy. I praŭda: ja maju ciapier nie 5000 marak, a niaźmierna bolš, bo atrymaŭ ich jakraz uporu. Ja, budučy chvorym, adzinokim, siadzieŭ biaz chleba, biaz hrošaj, i jakraz u hety horki čas pryjšła z pošty viestka ab Vašym darunku. Kožny, chto pieražyvaŭ taki ciažki momant, zrazumieje maju radaść, maje pačućci. Składaju pierad Vami, pavažany panie, svaju sardečnuju padziaku za Vašu achviaru. Vaša dobraje imia budu nasić u svaim sercy da samaj śmierci i nikoli nie zabudu Vašaj dobraści. Niachaj Boh adpłacić Vam čym tolki Vy pažadajecie za Vašu litaść da mianie.
Padacca na Baćkaŭščynu, žyć tam pamiž svaich bratoŭ, umierci i lehčy ŭ mahiłu na svajoj ziamli — o, jaka b heta była dla mianie radaść, ščaście, ale ja nie zmahu hetaha vykanać, bo žyćcio mianie zusim zadaviła, a ab svajoj Maci-Ajčynie mahu ciapier tolki ŭ sałodkich marach uspaminać. Pasyłaju Vam dla druku karespandencyju z Vałyni i dva vieršy. Prašu tuju hazetu, dzie buduć nadrukavany maje vieršy, pryšlicie mnie. Kali hazeta zacikavicca majoju litarackaju pracaju, to mahu nieŭzabavie prysłać bolš.
Zatym vybačajcie za ŭčynak Vam lišnich kłapot i byvajcie zdarovieńki, chaj Vas Boh miłuje. Składajučy Vam padziaku, zastajusia Vašym viernym słužkaju.
K.Lejka. Zdałbunaŭ».
Padrychtavaŭ Mikałaj Sidarovič
