Marak Karp… Pomnicca jon na prystupkach Mienskaje Opery padčas niejkaha mitynhu, hod 93-i ci 94-y. Cikava im, palakam, było zrazumieć, što nasamreč adbyvajecca ŭ hetaj małazrazumiełaj Biełarusi. Jany hatovy biaskonca raspytvać, pisać našy pałkija pramovy na svaje dyktafony.
A ŭ Maraka da taho ž cikavaść specyfičnaja: jon navukoviec, historyk, i, chacia ŭ Varšaŭskim universytecie specyjalizavaŭsia pa siaredniavieččy, sapraŭdnym jahonym zachapleńniem stała Ŭschodniaja Eŭropa, pieradusim Litva, Biełaruś. Zachapleńnie pačynałasia sa staronak nielehalnych vydańniaŭ časoŭ «Salidarnaści», a kali zaviravali padziei ŭ Litvie i Biełarusi, Marak, zdajecca, žyŭ u svaim aŭto, u jakim matlaŭsia pamiž Varšavaj, Vilniaj i Mienskam. O, jamu chaciełasia, kab tut pajšło na ład, kab Litva i Biełaruś stali sapraŭdnymi paplečnikami novaj Polščy!
Jon razumieŭ, što novaja sytuacyja patrabuje novych, bolš dakładnych padychodaŭ, i pierakonvaŭ novuju demakratyčnuju polskuju ŭładu ŭ nieabchodnaści stvareńnia Centru ŭschodnich daśledavańniaŭ (Ośrodek Studiów Wschodnich), byŭ jaho pieršym i šmathadovym dyrektaram. Centar — sapraŭdnaje jaho dzicia, jakoje jon pieściŭ, jakim hanaryŭsia jak upłyvovaj, vysokaprafesijnaj analityčnaj instytucyjaj.
Maraka možna było bačyć na ŭsich kanferencyjach, pryśviečanych Biełarusi. Nie adna ščyraja razmova adbyłasia ŭ nas na varšaŭskaj vulicy Košykovaj, dzie mieścicca Centar. Apošniaja nadaryłasia ŭ kancy traŭnia. Heta ŭžo byŭ nie jahony kabinet, a maleńki pakojčyk, jon raspaviadaŭ, jak adsunuli jaho ad spravy jahonaha žyćcia… Trymaŭsia narmalna, ale było vidać, što jamu balić.
I voś balučaja navina — Maraka niama. Dźvie fury litaralna ścisnuli jahonuju mašynu. Bolš za miesiac jon zmahaŭsia ŭ špitali na Vałoskaj, bo byŭ dužy, uparty i ciełam i ducham. Niezdarma amal ułasnymi rukami pabudavaŭ cudoŭnuju siadzibu na Padlaššy, sapraŭdny ŭzor sučasnaj sialanskaj haspadarki.
Jamu było 52 hady. Niezaležnaja Litva ŭhanaravała jaho ordenam Hiedymina. Letaś vyłučali Maraka na premiju imia Hiedrojca.
Budziem spadziavacca, što ŭ liku polskich siabroŭ Biełarusi zastaniecca imia Maraka Karpa.
Siamion Bukčyn
