Źmicier Sasnoŭski: My ŭsie chvoryja na kompleks aściarožnaj niepaŭnavartasnaści 5

Muzyka, lidar hurta siaredniaviečnaj muzyki «Stary Olsa», majstar i kalekcyjanier staradaŭnich instrumientaŭ, pradziusar i navukoviec Źmicier Sasnoŭski zaskokvaje na Jeŭararadyjo pamiž pracoŭnymi sustrečami. U časie jon abmiežavany, ale adrazu ž zabyvajecca na hadzińnik. Jon raspaviadaje pra histaryčny ŭpłyvu instrumientaŭ i stravaŭ na charaktar biełarusaŭ, tłumačyć čamu duda dahetul nie zajmaje miesca hałoŭnaha narodnaha instrumienta, pravodzić dla nas virtualnuju ekskursiju pa muzyčnych muziejach Minska i dzielicca źmiestam adrazu dvuch novych albomaŭ.

Jak bulba pieramahła dudu

— Siaredzina 2000-ch — roskvit papularnaści siaredniaviečnych festaŭ, siaredniaviečnych dyskatek, dudarskaj muzyki. A ciapier niejak usio pacišeła. Čamu tak zdaryłasia?

— Žyvaja muzyka zaŭsiody raźvivajecca pa niejkich niezaprahramavanych zakonach. Usio idzie pa sinusoidzie, tamu nazvać heta spadam nielha. Źniešnie, moža, i napraŭdu tak vyhladaje, ale na samoj spravie ruch pavialičvajecca, jaho amataraŭ robicca bolš. Ciapier rychtujecca novy ŭsplosk. Źjaŭlajecca šmat cikavych muzykaŭ, novyja hurty, uźnikajuć novyja festy. Naprykład, «Halšanski zamak».

— Tady padavałasia, što hod-dva — i dudary buduć źbirać stadyjony.

— Dudarskija festy lohka źbirajuć 500 čałaviek. Ale nie tysiaču. A pryčyna vielmi hłyboka. U racyjonie biełarusaŭ zdaŭna było šmat zielaniny. Palaki žartavali, što ŭ Radziviłaŭ nieŭradžaj, bo baćvińnie nie parasło! Biełarusy vielmi lubili piatrušku, cybulu, časnok i hrali ŭ tyja časy na dudach. Duda — instrumient emacyjna ekspresiŭny, jon natchniaje na dziejańni. I zielanina ŭzbudžalna ŭździejničaje na psichiku.

Paźniej pryjšła bulba, jakaja sama saboj supakojvaje. Z bulbaj, dziakujučy talentu i niastomnaj dziejnaści Jazepa Žynoviča, nacyjanalnym instrumientam stali cymbały. A cymbały — instrumient, jaki supakojvaje. Plus, ja nie viedaju, jak možna być udziačnymi Kalinoŭskamu, jaki dva pakaleńnia patryjotaŭ pakłaŭ pad štyki i šabli rasijskich kazakoŭ. Čas źmianiŭsia, užo možna było vajavać infarmacyjna, a jany kosami praciahvali…

-To bok dudarstva pryjšło ŭ zaniapad paśla paŭstańnia Kalinoŭskaha?

— Try ŭdary byli: Kaściuškaŭskaje paŭstańnie, paŭstańnie 1830–31 hadoŭ i paŭstańnie Kalinoŭskaha. Jany źniščyli vielmi šmat ludziej, jakija pakaleńniami kultyvavali abaronu Radzimy i patryjatyzm. I voś, pahłynajučy vialikuju kolkaść bulby, užo nie majučy prykładaŭ ludziej, za jakimi varta iści, hrajučy spres na cymbałach pa ŭsioj Biełarusi, my atrymali zusim nam nieŭłaścivuju emocyju rachmanaści.

Za apošnija dvaccać hadoŭ, kali inicyjatarami vystupali tolki asobnyja ludzi, składana było hety fon źmianić. Ale jon źmianiajecca i dastatkova chutka: usio bolš ludziej zamaŭlajuć dudy, navat majstroŭ nie chapaje. Stanovišča budzie źmienienaje. Praŭda, nie adrazu… Nam dastałasia ciažkaja spadčyna. Patreskanaja, hniłaja, ź jakoj užo tynkoŭka apadaje. Ale rujnavać hetuju spadčynu daviadziecca doŭha.

«Kali stajaŭ vybar: čym hanarycca — rezka pavialičyłasia kolkaść siaredniaviečnych festaŭ»

— A moža, čas źmianiŭsia? U 2000-ch była ekanamičnaja stabilnaść, byŭ ahulny kulturny ŭzdym. Ciapier u nas usie havorać pra niejkija reformy, usim nie chapaje hrošaj, košty rastuć i h.d. Moža, tamu i siaredniaviečča razam z dudarami stała niecikavym?

— Historyja pakazvaje, što jakraz ŭ samyja ciažkija časiny kultura i mastactva raźvivajecca najbolš aktyŭna. Tamu heta chutčej supadzieńni. A ŭ 2000-ch my sapraŭdy doŭha vyrašali, na čym budavać nacyjanalnuju samaśviadomaść. Ja nie kažu pra dziaržaŭnyja struktury, bo jany ŭdarylisia ŭ XX stahodździe: Kastryčnickaja revalucyja dy Vialikaja Ajčynnaja vajna. Padmurak dla nacyjanalnaha honaru ŭ dziaržaŭnaj ideałohii hruntujecca tolki na XX stahodździ. Ale zabaranić hanarycca papiaredniaj historyjaj niemahčyma. Mienavita tady, kali stajaŭ vybar: čym hanarycca — rezka pavialičyłasia kolkaść siaredniaviečnych festaŭ, śviaty ŭ haradach prachodzili z abaviazkovym udziełam rycaraŭ. Toj vybuch źviazany mienavita z tym, što narešcie znajšli.

A ciapier rycaraŭ vielmi šmat paŭsiul i jany krychu nadakučyli. Treba šukać novuju formu, jak padavać hetuju kulturu. Naprykład, na apošnich śviatach horada była nie prosta muzyka, a muzyka z tancami, nie prosta rycarskija pakazy, a konkursy, dzie prostyja ludzi mohuć paspaborničać razam z rycarami i h.d. Ciapier usio tak žorstka, što prosta pakazać mała, treba ŭciahvać i hledača.

— Raniej na stancyi mietro «Uschod» u sadzie źbiralisia raz na tydzień i tančyli pad dudy, ciapier heta isnuje ci nie?

— Dudarski kłub nichto nie raspuskaŭ! Tamu ŭsio praciahvajecca. Dva apošnija hady ŭsio heta prachodziła tam ža ŭ sadzie, pobač z budoŭlami. Sioleta budzie tam ža, ale ŭžo bližej da lesu. Ale znoŭ ža, heta niekirujemy, chaatyčny ruch.

«Va ŭniviersitecie kultury da dudy staviacca jak da „hop-ca-ca“ pry sielskim kłubie»

— Vielmi prosta ŭziać u ruki hitaru i pačać hrać, ale i tut jość peŭnyja kryteryi. A jak musić vyhladać dobry dudar, ci jość niejkija dakładnyja charaktarystyki?

— Ja sutyknuŭsia z tym, što niekatorym ludziam mahčymaść hrać na dudzie sam Boh daje. Pa tym, jak čałaviek uziaŭ hety instrumient upieršyniu, adrazu bačna, ci stvoranyja jaho myšcy, lohkija, dychańnie, ci jamu daviadziecca šmat pracavać. Dyk voś, bolšaść ludziej, jakim Boh daŭ hetuju mahčymaść: i ciełaskładam i kardynacyjaj ruchaŭ — jany praz peŭny čas instrumient zakidvajuć. Jak i va ŭsich inšych śfierach žyćcia — što dajecca na chalavu, nie cenicca.

A jość ludzi, pra jakich kažuć: «Jak na kazie bajan». Tak jon niazhrabna tuju dudu trymaje, tak u jaho nie atrymlivajecca ćviorda i roŭna notu ciahnuć! Ale praz upartaść, u niekatorych vypadkach — litaralna hałavoj ab ścianu — jany pačynajuć hrać, i dosyć dobra! Tamu niama takich kryteryjaŭ, jakija 100% harantujuć, što čałaviek budzie hrać, i 100% harantujuć, što nie budzie.

— Ci vykładajuć dudu choć u jakoj-niebudź ź biełaruskich muzyčnych škoł?

— Vyklučna praz asabistuju inicyjatyvu. Ja viedaju, što Maryja Šaryj — flejtystka hurta «Stary Olsa», vykładajučy ŭ muzyčnaj škole, pakazvaje dudu dzieciam. Kali jany prachodziać narodnyja jazyčkovyja instrumienty, dazvalaje im pasprabavać hrać. Narešcie my dažyli da času, kali duda vykładajecca siarod inšych instrumientaŭ (asobnaha kursu niama) na śpiecyjalnaści «Duchavyja narodnyja instrumienty» va ŭniviersitecie kultury. Heta surjozny pośpiech. Ale prablema — u jakim styli jana vykładajecca. Ja b skazaŭ, što ŭ styli bajana i bałałajki! U chaatyčnym i stychijnym dudarskim ruchu jość pavažlivaje staŭleńnie da dudy. A voś va ŭniviersitecie kultury staŭleńnie jak da «hop-ca-ca» pry sielskim kłubie. Pačać hrać niešta vysakarodnaje ŭ ich nie atrymlivajecca, heta zaŭsiody niejkaja hulanka z samahonam.

Va ŭniviersitecie kultury jość ułasnaja majsternia, jakaja, na žal, nikoli jašče nie vypuściła jakasnuju dudu. Choć mienavita ŭ ich dudy nabyvajuć u jakaści suvieniraŭ roznyja zamiežnyja delehacyi i mienavita z BDUKM dudy patraplali ŭ šmat roznych pavažanych kalekcyj i muziejaŭ. Na hetyja instrumienty soramna hladzieć. Ale praz masavy vypusk instrumienta, niachaj i z chibami, jany ŭsio ž vykanali svaju častku spravy pa jaho papularyzacyi.

«Čynoŭniki pakul nie bačać mahčymaści palepšyć karjeru ci razbahacieć na dudzie»

— Ty ž aktyŭny čałaviek, niaŭžo ty nie sprabavaŭ parazmaŭlać z čynoŭnikami i niejak vyrašyć hetuju prablemu?

— Ja razmaŭlaŭ pra heta z aficyjnymi asobami i zrazumieŭ, što šmat zaležyć ad ich asabistych intaresaŭ. Ja mahu ŭpeŭniena skazać, što kali b u čynoŭnikaŭ našaha Ministerstva kultury narešcie ŭźnikła žadańnie viarnuć dudzie kultavaje i simvaličnaje značeńnie, to heta nie stała b prablemaj. Možna spasłacca na dośvied savieckaj ideałahičnaj škoły ŭ Biełarusi, jakaja ŭ 1930-ja praanalizavała ŭsie biełaruskija instrumienty i źviarnułasia mienavita da dudy! U samyja žorstkija časy pieraśledu nacyjanalistaŭ i nacyjanalnych dziejačaŭ hety instrumient byŭ simvałam narodnaj muzyki Biełarusi. Ale ŭ našych čynoŭnikaŭ usio zaležyć ad asabistaha žadańnia, jakoje ŭ svaju čarhu zaležyć ad mahčymaści palepšyć karjeru ci zarabić. Pakul, jany, vidać, nie bačać takoj mahčymaści.

— Kali pahladzieć na sučasnaha biełarusa, jakuju muzyku mienavita siońnia možna ličyć sapraŭdy biełaruskaj?

— Jak i paŭsiul, biełaruskaja muzyka — vielmi raznastajnaja. Biełarusy nasupierak usim histaryčnym pierypietyjam, ahučvać jakija ja nie budu, usio ž cikaŭnaja i sučasnaja nacyja. Cikavimsia my absalutna roznym. A sapraŭdnaj biełaruskaj muzykaj možna nazyvać napeŭna ŭsie ekśpierymienty, źviazanyja ź pierachodam falkłoru ŭ peŭnyja sučasnyja formy. Naprykład, fołk-džaz, dy-džei, što vykarystoŭvajuć narodnyja instrumienty dla supravadžeńnia, fołk-rok, u tym liku i nakirunki ciažkaha roku i h.d.

Ale nie vielmi my śpiašajemsia spałučać falkłor z sučasnymi stylami. Kab heta adbyłosia tak chutka, jak u mnohich krainach Jeŭropy, falkłoram, mahčyma, užo ličyŭsia b śpieŭ pad hitaru anarodnienych piesień. A ŭ nas hetaja zatarmožanaść. Nie chiba, a mienavita niejkaja fiłasafičnaść… Voś i historyja na hety kont. U mianie jość chutar u Vałožynskim rajonie. U babuli z susiedniaj vioski zhareŭ dach, jana zachacieła sabie novy vielmi dobry dach, padličyła, atrymałasia kala troch tysiač dołaraŭ. A dzie viaskovaj babuli ŭziać takija hrošy? Jana chadziła na pole ŭnačy, rvała kukuruzu, smažyła i chadziła na vilenskuju trasu pradavać. I za dva miesiacy jana zarabiła hetyja try tysiačy! Hrošaj chapiła, kab chatu navat sajdzinham abšyć. Ale, jak tolki jana heta zrabiła, tak adrazu znoŭ zaniałasia svaimi kuračkami-śvinkami… Navat nivodnaha maładoha čałavieka ŭ vioscy hety prykład nie padšturchnuŭ zaniacca hetym biznesam.

Ale heta nie niedachop, heta asablivaści charaktaru. Vidać, dla našych prostych ludziej nie hrošy — asnoŭny arhumient! Toje ž i z muzykaj.

«Naša navuka, jak i my ŭsie, dzika chvoraja na kompleks aściarožnaj niepaŭnavartasnaści»

— Tabie naležyć aŭtarstva knih pa historyi muzyčnaj kultury Biełarusi. Pryčym, ad staražytnaści da XX stahodździa. Ci budzie praciah?

— Nakont praciahu, idej vielmi šmat. Naša navuka, jak i my ŭsie, dzika chvoraja na kompleks aściarožnaj niepaŭnavartasnaści. Toje, što ŭskosna tyčycca polskaj, ukrainskaj ci litoŭskaj kultury, a moža i nie tyčycca, ale było ŭ časy VKŁ ci Rečy Paspalitaj, abviaščajecca polskim, ukrainskim ci litoŭskim. Ja nabyŭ u Kijevie dysk, jaki nazyvajecca «Ukrainskaja siaredniaviečnaja muzyka» i amal całkam składajecca z tvoraŭ «Połackaha sšytka». Z palakami, jakija «Połacki sšytak» ličać polskaj muzykaj, možna navat i nie spračacca, bo daremna zhubiš čas. Toje, što hetaja muzyka litoŭskaja dla litoŭcaŭ — 100%, bo ŭsio što možna pryviazać da VKŁ, adrazu biezapielacyjna stanovicca litoŭskim. A ŭ nas advarotnaja situacyja.

U svaich knihach ja pisaŭ tolki pra toje, što 100% tyčycca biełaruskaj muzyki. Toje, što znachodziłasia pad peŭnaj dolaj sumnievu, ja nie vykarystoŭvaŭ. Bo hety nienarmalny ŭzrovień samakrytyčnaści pahražaŭ kniham być mocna raskrytykavanymi. Ale abjom materyjałaŭ, jakija tyčacca našaj — i ŭ toj ža čas polskaj i h.d. muzyki — vielmi vialiki. Voś mnie i chaciełasia b zrabić knihu, u jakoj u palemičnym vyhladzie apisać hetyja materyjały. Dapisvajučy, što pry takich i takich sumnievach i ahavorkach my možam vykarystoŭvać ich jak historyju biełaruskaj muzyki.

— Cikavišsia sučasnaj muzyčnaj kulturaj?

— Vielmi cikaŭlusia, ale da jaje źviartacca ciažka. Pryčym, materyjałaŭ chapaje, ale vynas peŭnaha analizu jakomu-niebudź isnujučamu hurtu pahražaje svarkaj z hetym hurtom. A svarycca ja nie chaču.

Chaciełasia b sučasnuju muzyku praanalizavać, prosta tendencyi, kudy ruchajemsia, kab nikoha nie abzyvać i nie kryŭdzić. Kali hetyja idei buduć realizavanyja, ja nie viedaju. Ale ja pierakanany, što, kali farsiravana niešta rabić, to nikomu heta budzie niepatrebna. A kali vyśpieje čas, to samo ŭsio i ŭspłyvie.

«Adkryćcio minskaha muzieja instrumientaŭ — dyletantyzm dy prafanacyja vystaŭlenych ekspanataŭ»

— Darečy, ty ž čytaješ lekcyi, a jak na ich trapić, dzie i pra što jany?

— Heta ŭsio vielmi redka i vypadkova. Ciapier isnuje cikavy ruch, jaki čamuści niezaŭvažny ni dla žurnalistaŭ, ni dla prostych ludziej. Ale jon vielmi aktyŭny, i rana ci pozna, jak kazaŭ Hiehiel, kolkaść pieraŭtvorycca ŭ jakaść. Sprava ŭ tym, što ŭ nas u Biełarusi vielmi šmat pratestanckich cerkvaŭ. Heta patryjatyčna nakiravanyja ludzi, jakija pryncypova viaduć zdarovy ład žyćcia, vielmi siamiejnyja i vielmi pryjemnyja dla razmovaŭ. A XVI stahodździe, kali pratestantyzm u nas vielmi raspaŭsiudžvaŭsia ŭ vyhladzie Refarmacyi, — simvał załatoha vieku i roskvitu ŭsich mastactvaŭ. I voś, 17 krasavika ja budu čytać lekcyju pa historyi siaredniaviečnaj, reniesansnaj, baročnaj muzyki ŭ carkvie «Novaje žyćcio».

— Ty kalekcyjanuješ instrumienty, a ci nie płanavaŭ ich vystavić u jakim muziei?

— Kalekcyja ŭžo trojčy dasiahała peŭnaha piku, paśla čaho razdavałasia ci raspradavałasia. Ciapier jana znoŭ źbirajecca. Heta taksama samastojny ruch! Ale kalekcyjanavać instrumienty — raskoša, bo treba mieć admysłovaje pamiaškańnie. U siamji, doma rabić heta niemahčyma, na chutary treba sačyć za tempieraturaj i vilhotnaściu… Tamu pieršuju častku ź piaci instrumientaŭ (adzin ź ich — davoli darahaja skrypka) ja padaryŭ połackamu histaryčnamu muzieju. Škada, što nivodny ź ich nie trapiŭ u ekspazicyju. Ciapier jany lažać niedzie ŭ sutareńniach. Budzie niekalki maich instrumientaŭ u ekspazicyi Niaśvižskaha zamku.

Napeŭna, varta było b dajści da adkryćcia kali-niebudź antykvarnaj kramy, dzie hetyja instrumienty źbirać, kab jany nie prapadali. Ale pakul muzyka pieravažaje. Što tyčycca vystavaŭ, to idej było vielmi šmat, i ich padšturchoŭvali roznyja realnyja padziei. Kali adkryŭsia muziej instrumientaŭ u Vierchnim horadzie, to heta byŭ prosta śmiech, dyletantyzm dy žudasnaja prafanacyja. Naprykład, duda była nie tak sabranaja: u šyju žalejki byŭ ustaŭleny burdon, inšy burdon vychodziŭ na žyvacie miecha, usio heta zalita łakam i znachodzicca pad škłom. Prosta žudaść!

— Ci prachodziać u Minsku vartyja vystavy muzyčnych instrumientaŭ?

— Była vystava instrumientaŭ na vulicy Hiercena, tam instrumienty ŭsich krain pradstaŭlenyja vielmi aktyŭna, a biełaruskich — mała. Vystava ŭ Nacyjanalnym histaryčnym muziei — aŭtarytetnaja, ale prapuščanyja cełyja kavałki historyi instrumientaŭ, a jany ž u ludziej jość. Tamu ideja zrabić vystavu łunaje ŭ pavietry. Kali sabrać maje instrumienty, instrumienty siabroŭ, sabrać pa majstrach, to atrymałasia b vielmi aŭtarytetnaja vystava. Ale i tut usio zaležyć vyklučna ad asabistaha žadańnia niejkich adkaznych asobaŭ.

«Kali ludzi pačali sutkami, hadami čuć navokał huk matoraŭ, źjaviŭsia rok»

— Ci časta vy jeździcie za miažu i vystupajecie pierad biełaruskaj dyjasparaj, ci cikaviacca jany dudoj?

— Apošnim časam redka, ale toje, što było, vielmi ździŭlała. Naprykład, kali pryjechali ŭ Syktyŭkar, było ŭražańnie, što my dvoje sutak jeździli pa kole, pryjechali znoŭ u Minsk, ale samy lepšy Minsk, jaki moža być. Biełaruskamoŭnaść dla ludziej, jakija źjechali daloka ad Radzimy, robicca peŭnaj ź joj suviaźziu. Nas sustrakała čałaviek tryccać absalutna roznych uzrostaŭ, jakija razmaŭlali pa-biełarusku. Toje ž paŭtaryłasia i ŭ Surhucie. Tam stolki biełarusaŭ, što jany navat na klučavych pasadach! Nie mienš za pałovu horada — biełarusy.

Ludzi vielmi cikava sustrakajuć. Staryja ludzi padychodziać i ŭzhadvajuć, što pra dudu im baćki kazali, ci jany jaje pamiatajuć. Ahułam u mianie ŭražańnie, što biełarusy za miažoj značna lepš i bolš hurtujucca, čym u Biełarusi. I ŭ mianie ŭražańnie, što biełaruskaja dyjaspara ŭ luboj krainie vielmi dobra sustreła b lubych biełaruskich muzykaŭ. Z hetaj haścinnaści ciažka vyłučyć staŭleńnie da muzyki, tut pryčynaj, chutčej, ziamlactva.

— Chacia «Stary Olsa» i fołk-hurt, vy ŭvieś čas udzielničajecie ŭ mietał-festach. Pryčym, u vas nie horšaja padtrymka, čym u hurtoŭ, što hrajuć, ułasna, mietał. Jak tak atrymlivajecca?

— Nu, i mietalisty lubiać Siaredniaviečča! Naša muzyka pa duchu padobnaja da toj, što vykonvajuć i jany. Heta muzyka tych časoŭ, dzie mocnyja ludzi vyrašali svaje pytańni z dapamohaj siły. Z punktu hledžańnia kulturołaha, ciažki rok taki ž aŭtentyčny ciapier, jak i siaredniaviečnaja muzyka ŭ tyja časy, jak i folk aŭtentyčny dla časoŭ jašče da Siaredniaviečča. Lubaja muzyka — imitacyja hukaŭ navakolla, niachaj padśviadomaja, ale imitacyja. Kali ludzi pačali sutkami, hadami čuć navokał huk matoraŭ, źjaviŭsia rok. Heta vidavočna dla kožnaha, chto zajmajecca historyjaj muzyki. Tamu rok maje padabienstva ź siaredniaviečnaj muzykaj chacia b u tym, što adpaviadaje svajmu času. Tut jašče važna toje, što siaredniaviečnaja kultura mocna adbiłasia ŭ ciažkim roku. Ale ja sam da kanca hetaha efiektu nie razumieju.

Kali nas staviać paśla ciažkaha roku i pierad ciažkim rokam, ja zaŭsiody kažu arhanizataram, što ŭ nas nie elektronnyja instrumienty, što ŭ nas nie taja nasyčanaść tembraŭ, ale mianie nie słuchajuć. A potym dziŭna nazirać mietalistaŭ, jakija pad nas vyskokvajuć tančyć, skakać, i ŭsio atrymlivajecca vydatna. Heta dla mianie jašče zahadka, jakuju treba dalej razhadvać.

— A ty sam chacieŭ by žyć u Siaredniavieččy, ci ciapier lepš?

— Nam davodziłasia žyć u zamkach i padčas žorstkich festaŭ, dzie ŭsio musić być rekanstrukcyjna. Davodziłasia i spać u siaredniaviečnych umovach i ja mahu raspavieści pra hety pieryjad toje, što ludzi navat sabie nie ŭjaŭlajuć. Viedajučy hetyja chiby, skažu, što tam ciažkavata žyć. Zaŭsiody budzie pach konskaha hnoju, zaŭsiody budzieš to mierznuć, to pierahravacca. U biaśpiecy ty možaš być tolki ŭ zamku, a jaho ścieny vyciahvajuć ź ciabie ŭsio ciapło. Ale ŭ zamku ty štoviečar naziraješ rycaraŭ, jakija viartajucca pjanyja, i na ŭsialaki vypadak lepš być hatovym abaraniacca.

«Dumaju, budzie hodny i varty pierajemnik «Staroha Olsy»

— Kali b nie siaredniaviečnaja muzyka, što b ty vykonvaŭ?

— Folk-džaz, ale abaviazkova z elemientami roku. Napeŭna, niejkuju sumieś, ale my dakładna hrali b rok!

— Kali b ty byŭ nie zdolny zajmacca muzykaj, nie było b słychu, naprykład, to što b ty rabiŭ?

— Usio roŭna tym ci inšym čynam zajmaŭsia b muzykaj (śmiajecca). U mianie šmat inšych zachapleńniaŭ, jakija absalutna ŭ toj ža śfiery znachodziacca: architektura, archieałohija, paleahrafija…

— Ty jašče i pradziusar. Jakich hurtoŭ i ci taho ž jany nakirunku, što i «Stary Olsa»?

— Nu, nie zusim. Naprykład, ja pradziusavaŭ Litvintroll. Na pačatku jany byli vyklučna siaredniaviečnym hurtom, ale kali jany stali rok-kalektyvam, ja praciahvaŭ ich pradziusavać. Ciapier jany ŭžo sami raźvivajucca. Darečy, časta takoje zdarajecca, što ź siaredniaviečča muzyki pierachodziać u rok. Hurty «Rokaš» dy «Kašłaty Voch» taksama doŭha hrali siaredniaviečnuju muzyku, ale ciapier užo pieraŭtvarylisia ŭ rok-bandy.

Apošniaje čym zajmajusia, i mianie heta ciešyć, bo ŭnikalnyja muzyki — Lity Taler. Ich cikava słuchać, navat kali jany prosta zabaŭlajucca. Im tolki dva hady, jany jašče mała dzie vystupali, ale… Dumaju, budzie hodny i varty pierajemnik «Staroha Olsy».

«Za čatyry hady ŭ nas atrymlivajucca adrazu dva albomy pryncypova roznyja pa styli»

— Što ciapier adbyvajecca z hurtom «Stary Olsa», ci rychtujecca jaki-niebudź reliz?

— My čatyry hady nie byli ŭ studyi, i litaralna miesiac tamu zanialisia zapisam znoŭ. Za hety čas nazapasiłasia vielmi šmat materyjałaŭ, i my vielmi ŭvažliva pastavilisia da «Połackaha sšytka». Heta takaja skarbonka, ź jakoj dakładna možna nie vyłazić da kanca tvorčaha žyćcia hurta «Stary Olsa». Paśla praciahłych znosinaŭ z muzykaj baroka, u muzykaŭ hurta abudziłasia cikavaść i žadańnie vykonvać siaredniaviečnuju viasiołuju zastolnuju muzyku. Tamu ciapier, jak ni dziŭna, za adzin miesiac my razvučyli čatyry novyja pieśni.

Takija adkryćci robiacca na hetaj hlebie! Tak za hetym cikava nazirać! Pakul našu tvorčaść i rozumy apanavała baroka, my tak ssumavalisia, što raptam pačali adkryvać toje, što lažała na pavierchni. Naprykład, jakaja pieśnia ŭpieršyniu zhadvajecca ŭ XIII stahodździ, tekst napisany ŭ XV i amal niama čałavieka, jaki jaje nie čuŭ? A heta Gaudeamus igitur — zastolnaja studenckaja pieśnia, jakuju čamuści ciapier zrabili himnam studentaŭ. A jana była napisanaja ŭ karčmie i vykonvałasia ŭ karčmie, pad piva i inšyja napoi. Tamu vielmi śmiešna bačyć, jak pad jaje vychodziać bakałaŭry. Jak jaje vykonvaje chor, jak vysakarodny himn… Voś my pasprabavali viarnuć joj staradaŭniaje hučańnie.

Za čatyry hady ŭ nas atrymlivajucca adrazu dva albomy, pryncypova roznyja pa styli. Adzin baročny, amal kamierny, a adzin zastolny. Vybirali-vybirali, i vyrašyli pieršym pačać zapisvać baročny albom. Skončym zapis na pačatku leta, ale prezientavać budziem užo ŭ vosień. A zastolny pačniom zapisvać nastupnaj zimoj.

Jeŭraradyjo

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH