Na akcyi 15 sakavika papieradzie kałony nieśli bieł-čyrvona-bieły i čyrvona-zialony ściahi. Kali da pieršych usie zvyklisia, to bačyć na akcyi, što ładziła apazicyja, dziaržaŭnym štandar było niazvykła. Ź im pryjšoŭ žychar Minska Uładź Staškievič. «Naša Niva» raspytała ŭ jaho pra takoje rašeńnie.
Fota Naścia Rahatko.
«Naša Niva»: Što vas padšturchnuła na taki nieardynarny krok?
Uładź Staškievič: Ja prymaŭ udzieł u pieršaj minskaj akcyi «niedarmajedaŭ» 17 lutaha, a paśla ŭvažliva sačyŭ za akcyjami ŭ druhich haradach. Mianie dziviła toje, što na ich vychodzili nie tolki palityčnyja i hramadskija aktyvisty, ale i zvyčajnyja nieanhažavanyja ludzi. Asnoŭnaja masa była stałaha abo piensijnaha ŭzrostu, naturalna, učorašni elektarat Łukašenki.
Tamu, pa-pieršaje, ja vyrašyŭ zaznačyć fakt, što pratest, jaki my majem ciapier, značna šyrejšy za tradycyjnaje koła prychilnikaŭ demakratyčnaj Biełarusi.
A pa-druhoje, ja paličyŭ, što źjaŭleńnie aficyjnaha ściaha moža źniać peŭnyja psichałahičny baŕjery i pakazać našuju adkrytaść da ludziej z roznymi pohladami, jakija padzialajuć našyja mety.
«NN»: Jakoje vašaje staŭleńnie da bčb- i čz-ściahoŭ?
US: Piersanalna, ja prychilnik bčb-ściaha. Hety ściah nacyjanalny, z hłybokimi karaniami ŭ historyi. Čyrvona-zialony — heta prydumka XX stahodździa i siońnia my - adzinaja kraina, jakaja viarnuła savieckuju simvoliku.
Realnaść ža takaja, što bolšaść nie turbuje pytańnie ściahoŭ, jany spakojna žyvuć pad aficyjnym i nie bačać u hetym nijakaj prablemy. Ale siońnia situacyja takaja, što hetyja ludzi stanoviacca našymi patencyjnymi paplečnikami ŭ baraćbie za lepšaje zaŭtra.
Moj tezis u tym, što siońnia čyrvona-zialony ściah, naraŭnie z bčb, moža stać simvałam pratestu. A najaŭnaść dvuch ściahoŭ na demanstracyjach śviedčyć ab narodnym adzinstvie i hatoŭnaści da pieramienaŭ.
Pytańnie źmieny ściahoŭ daloka nie pieršasnaje, ale bčb treba jak maha chutčej nadać status historyka-kulturnaj kaštoŭnaści. Kab ludzi mahli spakojna karystacca im naraŭnie z aficyjnym. Maładafrontaŭcy sapraŭdnyja hieroi, što zdoleli sabrać 10 tysiač podpisaŭ pad papiarovym zvarotam za hetuju inicyjatyvu.
«NN»: Jakaja była reakcyja na ściah padčas akcyi i paśla?
US: Padčas demanstracyi reakcyja była pazityŭnaja, uvieś čas padychodzili ludzi i dziakavali, chto za pazicyju, chto za kreatyŭ. Niekatoryja zadavali pytańni, ale pačuŭšy arhumienty, chutka supakojvalisia. Ahresiŭnych reakcyj dakładna nie było.
Było trochi bojazna, što nie zrazumiejuć siabry i znajomyja. Tamu niekatorym ja raskazaŭ pra svoj namier zahadzia. I kali navat Źmicier i Nasta Daškievičy adreahavali spakojna, ja zrazumieŭ, što chvalavacca niama ab čym.
Pad publikacyjaj na fejsbuku bolšaść pakidaje pazityŭnyja kamientary. Asabliva było pryjemna, kali Vital Hurkoŭ napisaŭ: «Małajčyna! Całkam zhodzien! Nie ŭ ściahach ščaście!»
«NN»: Što moža abjadnać biełarusaŭ, jakija vychodziać pad roznymi ściahami?
US: Biełarusaŭ, mohuć abjadnać ahulnyja mety. Važna, kab jany byli mirnyja, dasiahalnyja i padzialalisia šyrokim kołam hramadstva. Na maju dumku, mety kštałtu: padniać uzrovień žyćcia, zarobki i piensijnyja vypłaty - heta toj samy papulizm, jakoha varta paźbiahać. Ułady mohuć uklučyć drukarski stanok i razdać narodu štučnyja «papiccot», a nastupstvy paśla śpisać na ŭmoŭny «suśvietny ekanamičny kryzis».
Ja liču, što pieršasnymi metami, akramia admieny «darmajedskaha dykretu» pavinny stać: źmieny ŭ zakon ab masavych mierapryjemstvach, kab my paŭnavartasna mahli realizoŭvać harantavanaje nam prava na mirnyja schody; źmieny ŭ vybarčym zakanadaŭstvie, kab mieć realnuju mahčymaść abirać ŭładu na ŭsich uzroŭniach.
I pačać treba mienavita z zakanadaŭstva ab svabodzie schodaŭ, pryvieści jaho ŭ adpaviednaść ź mižnarodnymi standartami, kab možna było nie bajacca vychodzić na płoščy i abmiarkoŭvać budučaje našaj krainy. A kankretna treba damahacca nastupnych normaŭ: 1) zajaŭlalny, a nie ŭzhadnialny pryncyp arhanizacyi; 2) zajaŭku treba padavać nie paźniej za 48 hadzin da pačatku; 3) źniać patrebu apłočvać pasłuhi chutkaj, milicyi, MNS. Usio heta pavinna zabiaśpiečyvać dziaržava, bo za heta my płacim joj padatki; 4) źniać abmiežavańnie pa miescach praviadzieńnia; 5) pakinuć prava na spantannyja demanstracyi i kontrdemanstracyi.
Tyja, chto padtrymvajuć hetuju inicyjatyvu, 25 sakavika, padčas śviatkavańnia Dnia Voli, mohuć dałučycca da kałony «Mirny schod».
