«Što my za dziaržava, kali da nas, jak u padarožny dvor, zachodziać sa zbrojaj śpiecsłužby inšych dziaržaŭ i kraduć ludziej?» Takoje pytańnie deputat Viarchoŭnaha Savieta Alaksandr Łukašenka zadaŭ dvaccać try hady tamu. Jašče zadoŭha da ŭkrainca Paŭła Hryba zamiežnyja ahienty bieśpieraškodna haspadaryli ŭ Biełarusi.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»18 studzienia 1994 hoda viadučyja biełaruskija ŚMI ahučyli siensacyjnuju navinu: try dni tamu ŭ Minsku byli zatrymanyja i vyviezienyja ŭ Vilniu litoŭskija hramadzianie Mikołas Burakavičus i Juozas Jermałavičus. Presa i hramadskaść adrazu zadalisia nastupnymi pytańniami: jakija siły byli zadziejničany ŭ hetaj apieracyi i na jakoj pravavoj padstavie, u čym abvinavačvalisia hetyja asoby, ci adpaviadaŭ toj vyvaz normam mižnarodnaha prava?
Adnym z pryncypovych momantaŭ dla novaj demakratyčnaj Litvy paśla krachu ŭ krainie kamunistyčnaha režymu stała pryciahnieńnie da adkaznaści tych asobaŭ, jakija brali niepasredny ŭdzieł u padziejach 13 studzienia 1991 hoda ŭ Vilni: praciŭniki niezaležnaści Litvy (tak zvany Kamitet nacyjanalnaha vyratavańnia) pry faktyčnaj zhodzie sajuznaha Centra ŭžyli zbroju suprać mirnych hramadzian (deputat Alaksandr Łukašenka, jaki nieŭzabavie naviedaŭ Litvu, 17 studzienia 1991 hoda publična asudziŭ sprobu kamunistyčnaha pieravarotu: «Što budzie z Harbačovym, kali adabrać u jaho tanki i adurmanienych sałdat? Kab harmatami razmachvać pierad nosam u naroda, šmat rozumu nie treba»; budučy biełaruski kiraŭnik zaklikaŭ prezidenta SSSR pakajacca i prasić u chramie prabačeńnia ŭ litoŭskaha naroda).
U pole zroku litoŭskich pravaachoŭnikaŭ trapili aktyŭnyja členy Kamiteta — były pieršy sakratar Kamunistyčnaj partyi Litvy Mikołas Burakavičus i były sakratar litoŭskaj kampartyi pa ideałohii Juozas Jermałavičus. Adnak hetyja spadary 22 žniŭnia 1991 hoda źbiehli ź Litvy (pry dapamozie vajskoŭcaŭ, jakija dysłakavalisia ŭ Paŭnočnym haradku Vilni) u nieviadomym kirunku. Tym nie mienš litoŭskija ahienty nie spali i nieŭzabavie vyjavili, što ŭciekačy znajšli prytułak u susiedniaj siniavokaj krainie.
21 studzienia 1993 hoda Litva aficyjna źviarnułasia da Minska z patrabavańniem vydać Burakiavičusa i Jermałavičusa, adnak tahačasny Hienieralny prakuror Biełarusi Vasil Šaładonaŭ adkazaŭ, što takija ludzi ŭ krainie nie pražyvajuć i nidzie nie zarehistravany.
Vasil Šaładonaŭ (druhi źleva) u prezidyumie Viarchoŭnaha Savieta. 1991 hod, fota vytoki.net.
Słovy Šaładonova, miakka kažučy, nie adpaviadali rečaisnaści, bo Burakavičus ułasnaručna «zaśviaciŭsia» na publicy 11 vieraśnia 1993 hoda — na tak zvanym Kanhresie naroda Biełarusi, arhanizavanym prarasijskimi i prakamunistyčnymi siłami z udziełam 1400 delehataŭ, jakija vykazalisia suprać niezaležnaści i dziaržaŭnaści Biełarusi. Na hetym kanhresie deputat Łukašenka zaklikaŭ da palityčnaha sajuzu z Rasijaj.
Paśla kastryčnickich padziej 1993 hoda ŭ Maskvie i pieramohi Barysa Jelcyna nad Viarchoŭnym Savietam parłamienckaja apazicyja Biełaruskaha Narodnaha Fronta 6 kastryčnika 1993 hoda raspaŭsiudziła zajavu, u jakoj znachodžańnie Burakiavičusa na terytoryi Biełarusi abviaščałasia niedapuščalnym.
Bolš rašučym staŭ litoŭski bok. 10 studzienia 1994 hoda ŭ Minsk prybyła cełaja delehacyja na čale z Hienieralnym prakuroram Litvy Arturasam Paŭłaŭskasam, jaki pastaviŭ pytańnie ab vydačy Burakavičusa i Jermałavičusa. Tym bolš što mielisia jurydyčnyja padstavy: 3 lutaha 1993 hoda Viarchoŭny Saviet Biełarusi ratyfikavaŭ biełaruska-litoŭski Dahavor ab pravavoj dapamozie i pravavych adnosinach pa hramadzianskich, siamiejnych i kryminalnych spravach.
Adnak Hienieralnaja prakuratura Biełarusi patrabavała dokazaŭ viny Burakavičusa i Jermałavičusa i paraiła vyrašyć pytańnie pa linii biełaruskaha MUS. Tady litoŭskaja delehacyja 14 studzienia 1994 hoda naniesła vizit kiraŭniku ŭpraŭleńnia kryminalnaha vyšuku MUS Viačasłavu Siemiankieviču. Apošni, u svaju čarhu, źviarnuŭsia da ministra Uładzimira Jahorava, jaki ŭ vusnaj formie daŭ zhodu na zatrymańnie Burakavičusa i Jermałavičusa.
Viačasłaŭ Siemiankievič — pieršy źleva.
Aryšt litoŭskich kamunistaŭ adbyŭsia 15 studzienia 1994 hoda prykładna a 8-j hadzinie na vulicy Uschodniaj, dzie ŭ adnym z damoŭ chavalisia Burakavičus i Jermałavičus. Miełasia i dobraja nahoda: u hety dzień litoŭcy pavinny byli sustrecca sa svaimi kalehami-kamunistami z Łatvii i Estonii.
Zatrymańnie prajšło ŭ najlepšych čekisckich tradycyjach: spačatku na kvateru litoŭcam pazvanili pa telefonie, i znajomaja im asoba vykazała žadańnie sustrecca na aŭtobusnym prypynku. Na sustreču pajšoŭ Jermałavičus, ale nie viarnuŭsia. Praź niekatory čas znoŭ razdaŭsia zvanok, i taja ž samaja asoba vykazała ździŭleńnie, što jaje nichto nie sustreŭ. Tady vyjšaŭ Burakavičus i trapiŭ u ruki pravaachoŭnikam. Pry zatrymańni, u jakim udzielničali ahienty słužby biaśpieki Litvy i słužby achovy kraju, a taksama apieratyŭny supracoŭnik (biez zbroi) Upraŭleńnia ŭnutranych spraŭ Minharvykankama, Burakavičus i Jermałavičus nie akazali supracivu. Abodva nazvali siabie prafiesijnymi revalucyjanierami-padpolščykami. Pry hetym Jermałavičus śćviardžaŭ, što jon — hramadzianin SSSR. Paśla zatrymańnia Burakavičusa i Jermałavičusa spačatku na aŭtamabilach ź biełaruskimi numarami advieźli ŭ MUS, a paśla — u Vilniu, dzie jany byli ŭžo a 12-j hadzinie dnia. Pry hetym mašyna z Burakavičusam i Jermałavičusam (u jakoha nie było navat pašparta) sorak chvilin prastajała na miažy, a zatym biecpieraškodna pierasiakła prapuskny punkt «Kamienny Łoh».
Nieŭzabavie Hienieralny prakuror Litvy ŭ budynku Siejma daŭ śpiecyjalnuju pres-kanfierencyju. Arturas Paŭłaŭskas zajaviŭ, što Burakiavičusu i Jermałavičusu inkryminujucca złačynstvy pavodle artykułaŭ 62 (zdrada Radzimie) i 105 (naŭmysnaje zabojstva pry abciažarvajučych abstavinach) Kryminalnaha kodeksu Litvy. Kali pierajści na movu ličbaŭ, to Burakavičus i Jermałavičus abvinavačvalisia ŭ zabojstvie ŭ Vilniusie 13 studzienia 1991 hoda 14 čałaviek i ranieńni bolš za 700 čałaviek. Za heta Burakavičus i Jermałavičus mahli atrymać 15 hod turmy albo navat śmiarotnaje pakarańnie.
Hałoŭnyja hieroi Burakavičus i Jermałavičus nie hublali aptymizmu ŭ Łukišskaj turmie.
Na hetaj ža pres-kanfierencyi staršy śledčy pa dziaržaŭnych złačynstvach Hienieralnaj prakuratury Litvy Kiastucis Biecinhis zajaviŭ, što ŭ asabistych papierach Burakavičusa znojdzieny płan dziaržaŭnaha pieravarotu, datavany 7 studzienia 1991 hoda.
Paśla taho, jak navina pra Burakavičusa i Jermałavičusa pajšła pa biełaruskich ŚMI (adnym ź pieršych, chto abviaściŭ jaje, byŭ tahačasny karespandent parłamienckaj «Narodnaj haziety» Pavieł Jakubovič), u Viarchoŭnym Saviecie vybuchnuŭ skandał.
Na «dyvan» byli terminova vyklikany kiraŭniki adpaviednych viedamstvaŭ: hienieralny prakuror Vasil Šaładonaŭ, ministr unutranych spraŭ Uładzimir Jahoraŭ, šef KDB Eduard Šyrkoŭski, ministr zamiežnych spraŭ Piotr Kraŭčanka i načalnik Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia pamiežnych vojskaŭ pry Saviecie Ministraŭ Jaŭhien Bačaroŭ.
Raźjušanyja deputaty zładzili vysokapastaŭlenym čynoŭnikam sapraŭdny raznos. Ton zadaŭ Alaksandr Łukašenka, jaki 19 studzienia 1994 hoda na zakrytym pasiadžeńni abvinavaciŭ Šyrkoŭskaha ŭ tym, što toj prachrop śpiecsłužby. Łukašenka aburana pytaŭsia: «Što my za dziaržava, kali da nas, jak u padarožny dvor, zachodziać sa zbrojaj śpiecsłužby inšych dziaržaŭ i kraduć ludziej?»
Eduard Šyrkoŭski.
«Piractvam pa palityčnych matyvach» nazvaŭ vyvaz Burakavičusa i Jermałavičusa ź Biełarusi deputat Valeryj Cichinia.
Valeryj Cichinia zaŭsiody pazicyjaniravaŭ siabie intelihientam. 1991 hod. Fota vytoki.net.
Vystupajučy pierad deputatami, ministry i vysokija słužbovyja asoby abaranialisia jak mahli, zajaŭlali, što ničoha nie viedali (Edurad Šyrkoŭski), što ŭsio adbyłosia byccam by pavodle zakonaŭ. Praŭda, jany, u pryvatnaści, Vasil Šaładonaŭ pryznali, što padobnyja akcyi z vykradańniem zamiežnych hramadzianaŭ — samaja niepasrednaja pahroza suvierenitetu Biełarusi. Jahoraŭ pryznaŭsia, što vusna atrymaŭ ad Šaładonava rasparadžeńnie zatrymać «padpolščykaŭ».
Abmierkavańnie incydentu ź litoŭcami doŭžyłasia ŭ Viarchoŭnym Saviecie amal tydzień. Situacyja abvastryłasia jašče bolš, kali 20 studzienia 1994 hoda da Domu Uradu, dzie prachodzili pasiedžańni parłamienta, pavodle zahada namieśnika ministra ŭnutranych spraŭ Kanstancina Płatonava było pierakinuta asobnaje padraździaleńnie (uzbrojenaje śpiecsrodkami) unutranych vojskaŭ u kolkaści 62 čałavieka. Pry hetym Płatonaŭ daŭ zahad praz hałavu Jahorava, jaki kateharyčna patrabavaŭ viarnuć vajskoŭcaŭ u kazarmy. Płatonaŭ apraŭdvaŭ svoj zahad tym, što nibyta 20 studzienia 1994 hoda jamu pastupiŭ ananimny zvanok z pahrozaj: kali buduć vyzvaleny sa svaich pasadaŭ Jahoraŭ i Šyrkoŭski, to na płoščy Niezaležnaści adbuducca biesparadki.
Deputaty Siarhiej Antončyk, Viktar Ałampijeŭ, Barys Hiuntar i Ivan Hierasiuk zrabili admysłovuju zajavu: maŭlaŭ, na Biełarusi płanavaŭsia dziaržaŭny pieravarot, a Płatonava treba terminova adpravić u adstaŭku. U adkaz Vajskovy Saviet unutranych vojskaŭ MUS na staronkach haziety «Na stražie» raspaŭsiudziŭ svaju zajavu, u jakoj usialak vitalisia dziejańni Płatonava, a deputaty abvinavačvalisia ŭ padryvie aŭtarytetu ŭnutranych vojskaŭ.
25 studzienia 1994 hoda pa pytańni pieradysłakacyi harnizona da Domu Uradu vystupiŭ deputat Leanid Dziejka, jaki ahučyŭ zajavu Vykanaŭčaj rady Biełaruskaha zhurtavańnia vajskoŭcaŭ. U zajavie, havaryłasia, što padobnyja akcyi śviedčać ab ahonii režymu Kiebiča, jaki imkniecca da ŭzurpacyi ŭłady.
Sapraŭdnuju isteryju ŭ Biełarusi z nahody vykradańnia i vyvazu ŭ Litvu Burakiavičusa i Jermałavičusa padniali miascovyja prarasijskija i prakamunistyčnyja siły.
Tak, deputat Minharvykankama, sakratar CK KPB, sustaršynia Ruchu «Za demakratyju, sacyjalny prahres i spraviadlivaść» (bolš viadomy pad rasijskaj abrevijaturaj DSPS), pa sumiaščalnictvie hałoŭny redaktar levaj haziety «My i vriemia» Viktar Čykin abvinavaciŭ Litvu ŭ ździajśnieńni aktu mižnarodnaha teraryzmu. Jon adznačyŭ «patałahičnuju nianaviść režymu Litvy, jaki ŭžo try hady pieraśleduje biazzbrojnych starych».
Viktar Čykin na mitynhu na hałoŭnaj płoščy Minska padčas refierendumu ab zachavańni SSSR.
Hazieta Viktara Čykina rašuča ŭstupiłasia za Burakiavičusa i Jermałavičusa.
DSPS ładziła pikiety kala budynka pasolstva Litvy ŭ Minsku, pieradavała biaskoncyja pietycyi, arhanizoŭvała listy padtrymki i navat źviarnułasia da tahačasnaha Hiensieka AAN Butrasa-Hali, kab jon nie dapuściŭ śmiarotnaha prysudu ŭ adnosinach da Burakavičusa i Jermałavičusa. Biełaruskija kamunisty usialak razmaloŭvali žudasy Łukišskaj turmy, dzie ŭtrymlivalisia aryštanty, pryvodzili prykład dackich pravaabaroncaŭ, jakija pry naviedvańni turmy nibyta pryjšli ŭ žach.
Pikiet DSPS u padtrymku Burakavičusa i Jermałavičusa kala pasolstva ŭ Litvie.
Vitaŭtas Łanśbierhis, ad jakoha DSPS patrabavała vyzvalić skradzienych Burakavičusa i Jermałavičusa, ŭ kastryčniku 1991 hoda naviedaŭ Minsk. Krajni źleva — Uładzimir Siańko, budučy pieršy ministr zamiežnych spraŭ va ŭradzie Łukašenki. U śvietłym płaščy i ŭ akularach — Piatro Sadoŭski, jaki ŭznačalvaŭ kamisiju Viarchoŭnaha Savieta pa mižnarodnych spravach i źniešnieekanamičnych suviaziach, a paśla byŭ pasłom Biełarusi ŭ Hiermanii. Za Sadoŭskim bačna postać Andreja Sańnikava.
Jahoraŭ i inšyja
Na praciahu tydnia ahoń krytyki ŭsio bolš nakiroŭvaŭsia ŭ bok Jahorava i Šyrkoŭskaha. Parłamienckaja apazicyja BNF i deputaty-demakraty adrazu adčuli, što razborki ź siłavikami skončacca ich adstaŭkami.
Karjera Uładzimira Jahorava paśla adstaŭki nie skončyłasia. Niahledziačy na toje, što apalny hienierał padtrymaŭ na pieršych prezidenckich vybarach Šuškieviča, Łukašenka prapanavaŭ jaho novym šefam KDB. 21 lipienia 1994 hoda Viarchoŭny Saviet, jaki paŭhoda tamu zdymaŭ Jahorava, vymušany byŭ prahałasavać za jaho. Adnak Jahoraŭ, u adroźnieńni ad inšych pretendentaŭ, atrymaŭ najmienšuju — 180 — kolkaść hałasoŭ z 302 deputataŭ, što ŭziali ŭdzieł u hałasavańni. Paśla likvidacyi Viarchoŭnaha Savieta pa vynikach refierendumu 24 listapada 1996 hoda Jahoraŭ pajšoŭ u deputaty Pałaty pradstaŭnikoŭ.
Sprava ŭ tym, što Jahoraŭ i Šyrkoŭski jašče 20 listapada 1993 hoda źviarnulisia da Šuškieviča i Kiebiča ź listom pad nazvaj «Ab niekatorych pytańniach dziaržaŭnaha ładu Respubliki Biełaruś», u jakim asudzili zahannuju praktyku ŭmiašalnictva ŭ dziejnaść pravaachoŭnych orhanaŭ z boku dziaržaŭnaha sakratara pa baraćbie sa złačynnaściu i nacyjanalnaj biaśpiecy Hienadzia Daniłava, jakoha viadomaja apazicyjnaja hazieta «Svaboda» achryściła «čałaviekam №2 paśla Kiebiča.
Hienadź Daniłaŭ. «Čałaviek №2 paśla Kiebiča», vidać, atrymlivaŭ asałodu ad zbroi ŭ rukach. U lipieni 1993 hoda Daniłaŭ zaniaŭ dziŭnuju pasadu dziaržaŭnaha sakratara pa baraćbie sa złačynnaściu i nacyjanalnaj biaśpiecy i imknuŭsia kantralavać MUS i KDB, što vyklikała niehatyŭnuju reakcyju Jahorava i Šyrkoŭskaha. Pad ciskam presy i hramadskaści ŭ lutym 1994 hoda Kiebič farmalna paniziŭ svajho prateže, pryznačyŭšy jaho ŭradavym sakratarom. Adnak da sychodu Kiebiča Daniłaŭ byŭ samaj upłyvovaj fihuraj u atačeńni Viačasłava Francaviča.
Što da Jahorava, to jaho adnosiny z Kiebičam sapsavalisia daŭno. Pačynajučy z 1992 hoda, presa, padkantrolnaja kiraŭniku ŭrada, pačała kampaniju dyskredytacyi ministra, zakidajučy jamu niekampietentnaść.
Deputackaja hrupa BNF, imknučysia vyratavać hienierałaŭ, 23 studzienia 1994 hoda prapanavała prajekt pastanovy, jakaja zvodziłasia da taho, kab infarmacyju Šaładonava, Jahorava, Šyrkoŭskaha, Kraŭčanki i Bačarova pryniać da viedama, adznačyć adsutnaść uzhodnienych dziejańniaŭ pa vykanańni litoŭska-biełaruskaj damovy. Prajekt pastanovy daručaŭ Ministerstvu zamiežnych spraŭ razam ź siłavikami raspracavać umovy i praceduru dziejańniaŭ dziaržaŭnych orhanaŭ Biełarusi ŭ vypadku nieabchodnaj vydačy zamiežnym dziaržavam asobaŭ, jakich abvinavačvajuć u złačynstvach na terytoryi hetych dziaržaŭ.
Žart ad «My i vriemia» z nahody vykradańnia Burakavičusa i Jermałavičusa.
Adnak parłamienckaja bolšaść adchiliła taki prajekt pastanovy, a ŭ Daniłava źjaviłasia dobraja nahoda dahadzić svajmu patronu. U Nacyjanalnym archivie zachavaŭsia, bieź pierabolšvańnia, unikalny dakumient — dakładnaja zapiska Daniłava na imia Kiebiča №10 ad 20 studzienia 1994 hoda. U pačatku zapiski dziaržsakratar, u pryvatnaści, adznačaŭ nastupnaje: «Praz paturańnie słužbovych asob pravaachoŭnych orhanaŭ respubliki skłałasia niezakonnaja praktyka, kali pradstaŭniki sumiežnych dziaržaŭ biez adpaviednaha dazvołu kampietentnych orhanaŭ Biełarusi i afarmleńnia nieabchodnych dakumientaŭ prybyvali na našu terytoryju i ŭ parušeńnie dziejučaha zakanadaŭstva pravodzili apieratyŭna-vyšukovyja i śledčyja mierapryjemstvy». Daniłaŭ pryvioŭ šerah prykładaŭ, kali na Biełarusi dziejničali śpiecsłužby Litvy, Rasii i navat Ukrainy. Tak, 21 lipienia 1993 hoda supracoŭniki Charkaŭskaha UUS aryštavali ŭ Minsku «hramadzianina A.I. Piśmiennaha» i vyvieźli jaho ŭ Charkaŭ. U kastryčniku 1992 hoda supracoŭnikami vajennaj prakuratury Rasii na terytoryi Baranavickaha i Hłybockaha rajonaŭ byli aryštavanyja i vyviezienyja ŭ Lijepaju hramadzianie Biełarusi P.S.Koŭzan i H.Z.Navicki». 25 maja 1993 hoda hrupa supracoŭnikaŭ litoŭskaj palicyi u vioscy Apidamy Pastaŭskaha rajona «zatrymała hramadzianina Biełarusi Jermałajeva P.Je. i vyviezła na terytoryju Litvy, dzie jon u palicejskim učastku prasiadzieŭ 3 sutak». Daniłaŭ taksama ŭ zapiscy ahučyŭ fakty sistematyčnaha praniknieńnia litoŭskich palicyjantaŭ na terytoryju Ašmianskaha rajona ŭ studzieni-sakaviku 1993 hoda z metaj dahladu aŭtatranspartu.
Što niepasredna da Burakavičusa i Jermałavičusa, to Daniłaŭ kateharyčna nazvaŭ hety aryšt i vyvaz niezakonnymi, abvinavaciŭšy va ŭsim MUS. Daniłaŭ śćviardžaŭ, što padčas incydentu ź litoŭcami było surjozna parušana zakanadaŭstva: vyšejadznačanaja biełaruska-litoŭskaja damova (naprykład, pa słovach Daniłava, adsutničaŭ raspracavany maršrut etapiravańnia hetych asobaŭ, a taksama nie byli vyrašany pytańni ich biaśpieki; adsutničali nieabchodnyja dakumienty, litoŭskija ahienty mieli tolki pastanovy Hienprakuratury Litvy ad 22 žniŭnia 1991 hoda ab vykarystańni ŭ adnosinach da Burakavičusa i Jermałavičusa miery strymańnia ŭ vyhladzie ŭtrymańnia pad vartaj i ad 7 krasavika 1992 hoda ab pryciahnieńni ich ŭ jakaści abvinavačanych). Taksama byŭ parušany zakon ab pravavym stanoviščy zamiežnych hramadzianaŭ i asobaŭ biez hramadzianstva na terytoryi Biełarusi: naprykład, biełaruskija pravachoŭniki nie prainfarmavali Ministerstva zamiežnych spraŭ ab aryšcie hramadzianaŭ inšaj krainy.
Jak litoŭskija śpiecsłužby daviedalisia pra znachodžańnie ŭ Minsku Burakavičusa i Jermałavičusa, pytaŭsia Daniłaŭ i sam adkazvaŭ: «Značycca, sačyli za imi».
Padsumoŭvajučy vyšejzhadanaje, Daniłaŭ zrabiŭ vysnovu pra toje, što padobny incydent — na sumleńni ministerstva ŭnutranych spraŭ, dla jakoha charakterna nizkaja efiektyŭnaść dziejnaści.
Zachady Daniłava i Kiebiča, jaki kantralavaŭ samuju bujnuju ŭ Viarchoŭnym Saviecie deputackuju hrupoŭku «Biełaruś», dali plon. 25 studzienia 1994 hoda Viarchoŭny Saviet vyrašyŭ pravieści hałasavańnie pa vyzvaleńni ad zajmanych pasad Jahorava i Šyrkoŭskaha, a taksama pa pytańni davieru Hienieralnamu prakuroru Vasilu Šaładonavu. Jahoraŭ pastupiŭ sumlenna, jašče raniej padaŭšy zajavu. Saŭmin vykazaŭ zhodu z ułasnym žadańniem Jahorava syjści z pasady.
Udałosia paźbiehnuć hałasavańnia Piatru Kraŭčanku, bo ministr faktyčna byŭ čałaviekam Kiebiča, i Bačarovu: na svaju pasadu ŭ lutym 1992 hoda jon byŭ pryznačany Savietam Ministraŭ, a nie Viarchoŭnym Savietam jak Šaładonaŭ, Jahoraŭ, Kraŭčanka i Šyrkoŭski.
Uradženiec Kurska, Bačaroŭ byŭ biełaruskim siłavikom, ale patryjotam Rasii. Padčas pieršaj prezidenckaj kampanii Bačaroŭ rašuča vystupiŭ suprać Łukašenki. Pachavany na Uschodnich mohiłkach u Minsku.
25 studzienia 1994 hoda była stvorana Padlikovaja kamisija ŭ kolkaści 13 deputataŭ (Ivan Bambiza, Vital Małaška, Volha Hałubovič, Zinaida Piańkova i inšyja). Nadzvyčajnaść situacyi pavinna była pakazać i toje, što płanavałasia nie elektronnaje hałasavańnie, a padača imiannych biuleteniaŭ.
Bolšaściu hałasoŭ Jahoraŭ i Šyrkoŭski, jakija kiravali svaimi viedamstvami z 1990 hoda, byli adpraŭleny ŭ adstaŭku, adnak za niedavier Šaładonavu vykazałasia minimalnaja kolkaść deputataŭ.
Adkaz na pytańnie, čamu acaleŭ Šaładonaŭ, prosty. Jon byŭ deputatam, a ŭ 1990-1992 — namieśnikam staršyni Viarchoŭnaha Savieta. Da taho ž Šaładonaŭ kiravaŭ Rabočaj hrupaj Kanstytucyjnaj kamisii: raspracoŭka novaha asnoŭnaha zakona išła da finišu. Žurnalist Alaksandr Starykievič adznačaŭ, što Šaładonaŭ taksama musiŭ syści, «ale, pakolki im va ŭradzie zadavolenyja, to jaho adstaŭka nie płanavałasia».
26 studzienia 1994 hoda deputatam ad parłamienckaj apazicyi BNF i hałoŭnym redaktaram «Svabody» Iharam Hiermienčukom za niekalki hadzinaŭ da adstaŭki Šuškieviča była ahučana zajava, jakaja asudžała vyzvaleńnie z pasadaŭ Jahorava i Šyrkoŭskaha.
Ihar Hiermiančuk zrabiŭ «Svabodu» šmattyražnym i ŭpłyvovym vydańniem. U sakaviku 1995 hoda Łukašenka nazvaŭ «Svabodu» «fašysckaj hazietaj».
Burakavičus i Jermałavičus adyhrali fatalnuju rolu i ŭ palityčnym losie Šuškieviča. Parłamienckaja kansiervatyŭnaja bolšaść imknułasia pazbavicca apošniaha, a lepšaj začepki jak vypadak ź litoŭcami, było nie adšukać.
26 studzienia 1994 hoda Alaksandr Łukašenka damohsia taho, kab u prajekt pastanovy Viarchoŭnaha savieta byŭ uklučany nastupny punkt (jaho sfarmulavaŭ Viktar Hančar): «U suviazi ź niepryniaćciem mier pa baraćbie z karupcyjaj, adsutnaściu kantrolu za pracaj pravaachoŭnych orhanaŭ i prajaŭlenuju asabistuju niaścipłaść: uklučyć u paradak dnia čarhovaj trynaccataj siesii Viarchoŭnaha Savieta pytańnie ab adklikanni staršyni Viarchoŭnaha Savieta Šuškieviča S.S. i vyzvaleńni ad zajmajemaj pasady staršyni Savieta ministraŭ Kiebiča V.F.». Za ŭklučeńnie hetaha punkta prahałasavali 179 deputataŭ, to bok usiaho na 5 čałaviek bolš, čym heta patrabavaŭ kvorum. Vynik viadomy: Šuškievič byŭ adklikany, a Kiebič zastaŭsia na pasadzie. Deputat ad apazicyi BNF Valancin Hołubieŭ 27 studzienia 1994 hoda nazvaŭ heta «paŭzučym viarchušačna-kamunistyčnym pieravarotam».
Adzin ź listoŭ u padtrymku Burakavičusa i Jermałavičusa.
Vykradańnie Burakavičusa i Jermałavičusa asudziŭ 28 studzienia 1994 hoda u svaim vystupleńni deputat Viarchoŭnaha Savieta i kiraŭnik Biełaruskaj lihi pravoŭ čałavieka Jaŭhien Novikaŭ: «My z usioj adkaznaściu zajaŭlajem, što niezakonnaja akcyja 15 studzienia stała mahčymaj dziakujučy tamu, što parušeńnie pravoŭ čałavieka ŭ našaj krainie źjaŭlajecca nieadjemnaj častkaj palityki režymu, jaki isnuje ŭ Biełarusi».
Takim čynam, incydent z Burakiavičusam i Jermałavičusam vyzvaŭ łancuhovuju reakcyju padziej: adstaŭka siłavikoŭ i Šuškieviča, abrańnie novym staršynioj Viarchoŭnaha Savieta Miečysłava Hryba, pryniaćcie Kanstytucyi 15 sakavika 1994 hoda, pieršyja prezidenckija vybary i pieramoha na ich Alaksandra Łukašenki, jaki kiruje i dahetul… Ci mahčyma heta było b, kali b chałodnaj ranicaj 15 studzienia 1994 hoda Burakiavičusa i Jermałavičusa nie skrali ŭ Minsku? Historyja nie lubić umoŭnaha ładu. Jana tolki vučyć. Niezdarma jašče ŭ staražytnaci kazali: historia est magistra vitae. Na žal, siońniašniaje kiraŭnictva Biełarusi nie žadaje vučycca na pamyłkach, a nastupaje na tyja ž samyja hrabli. Adnak hrebavańnie histaryčnym vopytam niasie samyja ciažkija nastupstvy.
A pytańnie, pastaŭlenaje Alaksandram Łukašenkam amal čverć stahodździa tamu, aktualnaje i na siońniašni čas…
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
