U pačatku červienia ŭ vioscy Vostraŭ, što ŭ Puchavickim rajonie, niekalki žančyn abvieścili haładoŭku. Heta čarhovaja akcyja pratestu žančyn, čyi dzieci i svajaki asudžanyja za narkotyki.
Ruch «Matuli 328», u jaki raniej abjadnoŭvalisia žančyny, faktyčna raskałoŭsia na dźvie častki. I ciapier adna ź ich haładaje, a druhaja — asudžaje hetuju haładoŭku.
Chto takija «Matuli 328» i što ź imi adbyvajecca
Heta ruch, jaki składajecca ź biełaruskich žančyn, čyje dzieci ci blizkija svajaki adbyvajuć pakarańnie pa «narkatyčnym» artykule 328 Kryminalnaha kodeksu («Niezakonny abarot narkatyčnych srodkaŭ, psichatropnych rečyvaŭ, ich prekursoraŭ i anałahaŭ»). Adsiul, adpaviedna, i nazva ruchu.
Praŭda, jak vyśvietliłasia, «Matuli 328» siońnia faktyčna padzialilisia na dźvie častki. Adna ŭziała nazvu «Matčyn ruch», druhaja — «Naša prava». Jašče peŭnaja kolkaść žančyn vyrašyła nie dałučacca ani da jakoj ź ich.
«Ciapier ruch raźbiŭsia na dźvie častki: «Matčyn ruch» i «Naša prava». Pieršyja pazicyjanujuć siabie jak doŭhaterminovy prajekt, jany chočuć mianiać hramadskaje mierkavańnie, chočuć lehalizavacca, zarehistravacca i stać hramadskaj arhanizacyjaj. Jany razdajuć ulotki, zamaloŭvajuć nadpisy na ścienach z rekłamaj internet-kramaŭ pa prodažu narkotykaŭ, pravodziać mitynhi, — kaža Taćciana Kanieŭskaja, aktyvistka, čyj syn byŭ asudžany pa artykule 328. —
«Naša prava» u svaju čarhu choča vyrašać pytańni zakanadaŭča. Praściej kažučy, «Matčyn ruch» choča mianiać mierkavańnie ludziej, «Naša prava» choča mianiać zakony».
I siońnia ŭ vioscy pad Puchavičami haładajuć mienavita pradstaŭniki «Matčynaha ruchu».
Darečy, heta nie pieršaja haładoŭka, jakuju ładziać maci i žonki asudžanych za narkotyki. U 2018 hodzie jany taksama haładali. Tady žančyn zaprasili na sustreču ŭ Administracyju prezidenta i paabiacali, što źmiakčeńnie antynarkatyčnaha zakanadaŭstva budzie razhledžana. Praŭda, paźniej Alaksandr Łukašenka zajaviŭ, što pasłableńniaŭ nie budzie.
U 2019 hodzie papraŭki ŭ antynarkatyčny zakon usio ž pryniali. Ale zusim nie takija radykalnyja, jakich patrabavali žančyny na mitynhach. Ciapier za raspaŭsiud z metaj zbytu buduć davać ad 3 da 8 hadoŭ (było ad 5 da 8); za hrupavy raspaŭsiud z metaj zbytu buduć karać źniavoleńniem ad 6 da 15 hadoŭ (raniej było ad 8 da 15).
Pakarańnie pa astatnich častkach pakinuli takim ža suvorym. Ad 10 da 20 hadoŭ atrymajuć tyja, chto vyrablaje narkotyki ci arhanizuje biznes pa ich prodažu; ad 12 da 25 hadoŭ — kali raspaŭsiud pryvioŭ da śmierci čałavieka.
Jak bačym, libieralizacyjaj nazvać heta ciažka.
Ale ž, jak vyśvietliłasia, haładoŭka «Matčynaha ruchu» sa źmienami ŭ zakanadaŭstvie zusim nie źviazanaja.
Astrałahičny prahnoz za 30 rubloŭ
Papraŭki ŭ artykuł 328 deputaty pryniali 14 červienia. Ale haładoŭka pačałasia raniej, jašče 11 červienia. Tady niekalki žančyn z «Matčynaha ruchu» pačali haładać u vioscy Vostraŭ Puchavickaha rajona.
«Haładoŭku my rychtavali zahadzia za niekalki miesiacaŭ. Pačali 11 červienia, bo heta vośmyja miesiacovyja sutki. Z ulikam miesiacovych cykłaŭ, heta spryjalna dla taho, kab uvajści ŭ hoład», — raspaviadaje Alena Kuźmina, adna z haładoŭščyc.
Alena Kuźmina
Infarmacyju pra miesiacovyja cykły žančyny atrymali ad astrołahaŭ.
«My zamaŭlali astrałahičny prahnoz u Minsku, u Aviestyjskaj škoły astrałohii Paŭła Hłoby. Kaštavaŭ 30 rubloŭ», — kaža Kuźmina.
Ciapier haładaje čaćviora žančyn. Ź imi byŭ jašče adzin mužčyna — Stanisłaŭ Cybinski, jaki adsiedzieŭ raniej dva hady pa 328 artykule. Jon pahaładaŭ z žančynami 8 dzion, ale jakraz 20 červienia jamu stała kiepska: zhubiŭ prytomnaść. Vyklikali chutkuju, i daktary zabaranili Cybinskamu praciahvać haładoŭku.
Asnoŭnych patrabavańniaŭ u haładoŭščyc dva.
«My patrabujem sustrečy z prezidentam i stvareńnia niezaležnaj kamisii dla pierahladu spraŭ asudžanych pa 328.
My spynim haładoŭku, kali Łukašenka da nas pryjedzie. U nas jość, što jamu skazać. Moža być, jon štości nie razumieje. Moža, nie bačyć usioj karciny, moža, jamu niapravilna dakładvajuć», — kaža Alena Kuźmina.
Patrabavańni vyhladajuć davoli absurdna — prynamsi pra vizit Łukašenki. Ale Kuźmina tak nie ličyć.
«Kaniečnie, heta realna. Vy ž pahladzicie: kraina ŭsia ŭ narkacie, turmy zabityja. 95% spraŭ pa narkotykach sfabrykavanyja, — kaža Kuźmina. — Łukašenka jak mužčyna pavinien zreahavać na matul».
Kali reakcyi ŭsio ž nie budzie, to žančyny źbirajucca ciarpieć da apošniaha.
«My ŭtraich, jakija pačynali haładać, adsiul źjedziem tolki na mašynie chutkaj dapamohi. Nam, darečy, užo prapanoŭvali špitalizacyju, my admovilisia», — raskazvaje Alena Kuźmina.
«Hetaja haładoŭka — kryk histeryčnaj baby»
Voś tolki padtrymlivajuć haładoŭščyc zusim nie ŭsie kalehi pa niaščaści.
Svajo mierkavańnie ahučyła «Našaj Nivie» Taćciana Kanieŭskaja. Jana ŭdzielničała ŭ haładoŭcy ŭ minułym hodzie. Sioletniuju — asudžaje.
Taćciana Kanieŭskaja (u centry)
«Tam haładajuć tyja, u kaho dzieci siadziać pa čaćviortaj častcy — vyrab narkotykaŭ ci raspaŭsiud ich arhanizavanaj hrupaj. Jany chočuć pierahladu spraŭ i sustrečy z Łukašenkam. Ale ja liču ich dziejańni pamyłkaj, — kaža Kanieŭskaja. —
Hod nazad ja ładziła tuju samuju pieršuju haładoŭku. Paśla z nami pajšła na kantakt Administracyja prezidenta. Raniej nas nikudy nie puskali, nie čuli i nie zaŭvažali.
A ciapier z nami pracujuć, i my abmiarkoŭvajem źmieny ŭ zakanadaŭstvie mienavita pa častcy 4 artykuła 328. Praca pacichu ale idzie. I tamu sensu ŭ ciapierašniaj haładoŭcy janie baču. Dla mianie hetaja haładoŭka — kryk isteryčnaj baby. Heta majo subjektyŭnaje mierkavańnie.
Ułady sapraŭdy iduć z nami na kantakt. Ciapier my rychtujem nastupnyja dakumienty, dla nastupnych deputataŭ, kab pracavać dalej. Sa mnoj razmaŭlajuć u Administracyi prezidenta, kantaktuje Saviet ministraŭ. Jany hatovyja nas słuchać, manitoryć prysudy pa toj samaj čaćviortaj častcy.
Kali sioleta žančyny pačynali haładoŭku, ja sama pryjazdžała ŭ tuju viosku i sprabavała ich spynić. Tym bolš jany startavali za paru dzion da taho, jak Pałata pradstaŭnikoŭ prymała zakonaprajekt ab źmienach u artykuł 328. Mnie navat padałosia, što ich pavodziny — pravakacyja, kab uzbudaražyć i razzłavać ułady».
Kuźmina z paplečnicami nastojvaje na sustrečy z Łukašenkam. Kanieŭskaja ž ličyć, što heta zusim nie hałoŭnaje.
«Na siońnia sustreča z prezidentam nie patrebnaja. Kali my pačali pracavać z uładami, my zrazumieli strukturu sistemy i łohiku jaje pracy. Na žal, my — zvyčajnyja kucharki, z nas nichto palitykaj raniej nie zajmaŭsia, tamu my dumali, što prezident usio vyrašyć. Ale ciapier ja baču, što možna vyrašać pytańni ŭ ramkach zakona i mianiać zakony inakš, — tłumačyć svaju pazicyju Taćciana Kanieŭskaja. —
Raniej my išli praz parłamient. Ale ciapier budziem rabić inakš — supracoŭničać z usimi zacikaŭlenymi strukturami, pracavać ź imi, vyśviatlać, na što jany hatovyja, na što pahadžajucca, i tolki paśla źviartacca ŭ parłamient z prapanovami źmienaŭ u zakonaprajekt.
Moža, ja nadta hučnuju frazu skažu, ale ja ŭvohule liču, što nastupny prezident budzie inšym i havaryć z Łukašenkam uvohule nie baču sensu».
Adroźnivajucca i pazicyi žančyn pa źmienach u artykuł 328. Kanieŭskaja bačyć u rašeńni parłamienta najpierš pazityŭny momant.
«Heta adbyłosia nie biez našaha ŭdziełu. Ci zadavolenyja my vynikam — nie. Vy ž razumiejecie, što dva hady, na jakija pamienšyli terminy — heta mizier. Ale hałoŭny vynik — my damahlisia źmienaŭ u zakanadaŭstvie. Pakazali inšym i zrazumieli sami, što možna źmianiać zakony. Pastupova, pacichu — ale možna, heta realna», — kaža jana.
Alena Kuźmina kaža, što ŭsio roŭna biez Łukašenki nie abyjścisia.
«Heta nie pieramoha. Moža, nastupnym asudžanym budzie trochi lahčej, čym našym dzieciam. Ale nam-ta što? Dla nas ničoha nie źmianiłasia.
Čamu treba čakać i mianiać pastupova? Kab štości źmianić, patrebnyja radykalnyja miery. Na siońnia ja nie vieru ŭ źmieny ŭ zakanadaŭstvie. U nas usio zaležyć ad našaha prezidenta».
Płany na budučyniu
Alena Kuźmina i jaje paplečnicy z «Matčynaha ruchu» źbirajucca haładać, pakul chopić siłaŭ. Paralelna, kaža, chaciełasia b sustrecca ź ministram unutranych spraŭ Juryjem Karajevym i ministram achovy zdaroŭja Uładzimiram Karanikam.
«My chočam sustrecca z novymi ministrami. Padniać pytańnie, kab z narkamanijaj nie zmahalisia siłavymi mietadami, a pryznali chvarobaj i lačyli ludziej.
I my chočam vyjści na mižnarodnuju hramadskaść. Kali pačnucca Jeŭrapiejskija hulni, my chočam źviazvacca z pasłami inšych krain, moža, chtości čymści dapamoža», — spadziajecca žančyna.
Praŭda, ładzić pierformansy padčas hulniaŭ haładoŭščycy nie źbirajucca. «Budziem siadzieć u vioscy, haładavać», — kaža Kuźmina.
Taćciana Kanieŭskaja źbirajecca vyrašać prablemy inšym šlacham. Na nastupnych parłamienckich vybarach jana budzie bałatavacca ŭ deputaty.
Darečy, Kanieŭskaja ŭžo sprabavała źviazacca z novym ministram unutranych spraŭ Juryjem Karajevym. Ale biezvynikova.
«Sprabavała zapisacca na pryjom, ale mnie admoviŭ sakratar. Rastłumačyli heta tak: ministr źmianiŭsia, ale pazicyja MUS zastała niaźmiennaj», — kaža jana.
