 |
«Čamu mienavita anatomija nianaviści?» — kaža aŭtar. — Bo ŭ hetych adnosinach nie było nivodnaj śvietłaj plamy». Maskva stolki zrabiła kiepskaha palakam, što tyja «jašče mała nienavidziać ruskich».
«Biezumoŭna, mnohija ŭ Rasii nazavuć hetu knihu rusafobskaj i antyrasijskaj, — uśmichajecca A. Taras, «ale takaja była palityka ŭ našych susiedziaŭ».
«Mianie navat niejak spytali: «Kolki tabie palaki zapłacili hrošaj?». Ale ja ŭ knizie krytykuju i palakaŭ. Pieradusim za biazdarnuju i złačynnuju palityku ŭ dačynieńni da biełarusaŭ ŭ 1920‑1930‑yja hady. Niezdarma nasielnictva vitała Čyrvonuju Armiju i stralała ŭ śpinu Polskaj armii», ale potym saviety pakazali siabie ŭ samaj krasie, i dastałosia «i palakam, i biełarusam, i jaŭrejam».
«Impierskije otnošienija» raźbirajuć jak haračyja piražki
Aŭtar sumlenna pryznajecca, što hetaja kniha nie zrobić pieravarotu ŭ navucy.
Što ŭsie fakty, pra jakija jon piša, viadomyja prafiesijnym historykam,
ale heta vielmi vuzkaje koła,i asnoŭnaja masa nie viedaje takich faktaŭ.
Tamu Anatol Taras sistematyzavaŭ viadomyja polskija, rasijskija, biełaruskija krynicy i daśledavańni (usiaho bolš za 120 pracaŭ) i vykłaŭ usio heta ŭ čytelnaj formie, dastupnaj samamu šyrokamu kołu čytačoŭ.
Aŭtar upeŭnieny ŭ tym, što kniha razydziecca. Jana vyjšła nakładam 3 000 asobnikaŭ. Pryčym pałova nakładu adrazu sychodzić u Rasii.
«Tam taksama chapaje razumnych ludziej, jakija ćviaroza hladziać na svaju historyju».
«Istorija impierskich otnošienij: Biełarusy i russkije. 1772‑1991 hh.» za hod vytrymała ŭžo treciaje vydańnie.
Złamać stereatypy
Anatol Taras słušna zaŭvažaje, što bazavyja histaryčnyja viedy absalutna bolšaść nasielnictva atrymlivaje ŭ škołach, a ŭ škołach dla siońniašnich 30‑50-ch hadovych historyja vykładałasia z prarasijskich pazicyj, tamu jahonyja knihi sprabujuć choć niejak złamać staryja stereatypy, jakija žyvuć u bolšaści nasielnictva. «Što Biełaruś heta nie Rasija i nie Polšča».
Ale naiŭna dumać, kaža A. Taras, pa pračytańni takich knih pracent nacyjanalna śviedamych pavialičycca.
«Staryja stereatypy całkam adamruć, kali adamre hetaje pakaleńnie,
kali na źmienu jamu pryjdzie maładoje pakaleńnie, jakoje nie viedaje, što takoje palitinfarmacyi, dla jakich Maskva — heta ŭsiaho tolki stalica susiedniaj dziaržavy».
Płany
U druku znachodzicca kniha prafiesara Anatola Hrycieviča «Zachodni front RSFSR» pra padziei na Biełarusi ŭ 1918‑1920 h., kniha Anatola Citarenki «Vot tak pohrom», pra habrejskija pahromy i kanfiskacyju majomaści ŭ 1939-1941 hh.
A taksama zbornik artykułaŭ Siarhieja Krapivina «Biełaruś pad uładaj balšavikoŭ». Ese drukavalisia ŭ haziecie «Ekspriess‑novosti», «Narodnaj haziecie», «Sovietskoj Biełoruśsii». Heta pohlad na historyju BSSR cieraz pryzmu štodzionnaści. Siarod artykułaŭ, naprykład, «Vojna i vodka» pra toje, jak pili padčas vajny. «A pili tady ŭ žachlivaj, astranamičnaj kolkaści», - kaža A. Taras.
Budzie novy časopis
Anatol Taras paviedamiŭ, što ŭ krasaviku vyjdzie pieršy numar histaryčnaha časopisa «Starina. Dajdžiest publikacij po biełorusskoj istorii».
Časopis budzie vydavacca raz na kvartał, nakładam 500 asobnikaŭ, kolkaść staronak 128 s.
«I pa‑rasiejsku možna prasoŭvać biełaruski pohlad na historyju. Treba kab nacyjanalnyja idei, avałodali jak maha bolšaj kolkaściu ludziej», — kaža A.Taras.
Vychad pieršaha numaru, jaki ŭžo źviarstany, zapłanavany na krasavik.
Anatomija nienavisti. Russko‑polskije konflikty v ChVIII‑XX vv. — Minsk: Charviest, 2008. — 832 s.
