Kodeks Bahdanoviča 7

Maksim Bahdanovič. Stensił na ścianie ŭ centry Hrodna.

Na svoj ład

Kožny z nas na svoj ład budzie adznačać hetaje śviata, 120-hodździe Maksima Bahdanoviča.

Adny pieračytajuć «Vianok», druhija pryniasuć kvietki da pomnika paetu, trecija vypraviacca ŭ muziej Bahdanoviča, čaćviortyja — nadrukujuć novy artykuł ab im albo pracytujuć niekalki paetyčnych radkoŭ u «žyvym časopisie» i Facebook, piatyja — źjeducca ŭ ministerstva ci restaracyju, kab vypić i zakusić, bo sami ž rychtavali hety jubilej i dobra źmierźli-zhaładali za dzień, šostyja — pačujuć vierš Maksima pa radyjo i zhadajuć, jak vučyli jaho ŭ škole, albo pabačać jahony partret u «Źviazdie», siomyja — nakirujucca ŭ filijał Nacbanka, kab nabyć srebnuju jubilejnuju manietu z Bahdanovičam. Vośmyja, na vialiki žal, buduć pa-raniejšamu zajmacca svaimi spravami i nie zdahadajucca, nie pabačać, stomlenyja pracaju i kłopatami, jaki toje śvietły dzień!..

Historyja spatkańnia

Dniami maja starejšaja dačka Marharyta paprasiła razdrukavać partret Bahdanoviča. Vyjava spatrebiłasia joj dla školnaj pracy — svojeasablivaj «naściennaj haziety», pryśviečanaj jubileju paeta. Jašče jana paprasiła dać joj knihu vieršaŭ Bahdanoviča. Uziaŭšy tom, Marharyta zapytałasia, ci heta toj samy paet, vierš jakoha «Matylok» ja inšym razam napiavaju. A paźniej dadała:

«Jakija pryhožyja vieršy ŭ Bahdanoviča! Usie pryhožyja!»

. Ja byŭ uściešany tym, što pabačyŭ sustreču Marharyty i Maksima, što ich pieršaje spatkańnie było radasnym, i praciah mahčymy. Ja ŭziaŭ sabie za praviła nie ŭpłyvać na koła čytańnia maich dačok, nie padsoŭvać im knih, nie składać «załatych» śpisaŭ. Bo 

našyja knihi my musim šukać sami, i naaadvarot, našyja knihi musiać šukać nas sami.

A baćka — litaraturny krytyk — moža ŭsio tolki sapsavać. Niezdarma Bahdanovič, źviartajučysia da krytykaŭ, pisaŭ, što «Daremna łovicie vy ŭ sietku matylka, // Kab lepiej skrydły razhladzieć: // Udaryŭšy, pamnie ich sieć, // I jarki pył satre niasprytnaja ruka».

Zapaviet Bahdanoviča

Što asabista ja zhadvaju-pieračytvaju pra Bahdanoviča ciapier? Najpierš apovied Zośki Vieras pra toje, jak 

u pieršy svoj viečar u Miensku paet paprasiŭ nie kłaści jamu cukar u harbatu.

I choć cukar byŭ patrebny chvoramu Maksimu, jon rašuča admaŭlaŭsia ad jaho. «Raz niechta, nie pomniu chto, ciškom pieramianiŭ šklanku, i harbata akazałasia sałodkaj, — zhadvaje Vieras. — Jak ža jon razhnievaŭsia, raźniervavaŭsia! Ledź udałosia supakoić i pieraprasić».

Krychu paźniej

Bahdanovič patłumačyŭ: harbatu z cukram jon choć i vielmi lubić, ale nie pje, tamu što zaraz, u vajenny čas, asabliva škaduje dziaciej. I kali ŭ niečym sabie admaŭlaje, to jamu zdajecca, byccam jon robić niejkuju achviaru dziela ich.

Kali ž Vieras zapiarečyła, što faktyčna taja achviara ničoha dzieciam nie daje, Bahdanovič zahadkava adkazaŭ: «A heta pabačym».

I voś

praz try miesiacy Bahdanovič, jaki pracavaŭ u mahistracie ŭ adździele charčavańnia i atrymlivaŭ tam pajok, prynios na plačach paŭpuda cukru. «Addaŭ jaho mnie, — śviedčyć Vieras, — (ja była pamiž inšymi abaviazkami sakratarkaj kamiteta) i kaža: „Heta dla dziaciej uciekačoŭ“.

Usie byli ŭzrušanyja, ale zrabili vymoŭku za toje, što sam nios, a nie paklikaŭ kaho-niebudź, kab pamahli…».

Hety čužy, ale ščyry ŭspamin nahadvaje mnie pra toje, što

litaratura stvarajecca žyvymi ludźmi i vychoŭvaje pačućcio pavahi da ich.

A jašče pierakonvaje: važna nie tolki suadnosić formu i źmiest mastackaha tekstu, patrabujučy ich suładździa, da čaho zaŭsiody zaklikaŭ Bahdanovič, ale i vyśviatlać maralny kodeks litaratara, kab pabačyć vytoki jahonaj tvorčaści.

Vialikaja radaść, što našaj litaraturnaj tradycyjaj jość jadnańnie hetych važkich častak, što

zapaviet Bahdanoviča, jaki byŭ napisany jahonymi iskrysta-muzyčnymi vieršami i niepraciahłym žyćciom, dasiul zastajecca nieasprečnym bolšaściu biełaruskich piśmieńnikaŭ.

* * *

Błoh Paŭła Abramoviča — paval-abramovi4.livejournal.com.