za niepraparcyjnaje vykarystańnie siły suprać pratestoŭcaŭ na vulicach, žorstkich aryštaŭ bolš čym siamisot čałaviek, samavolnaha pazbaŭleńnia voli siami kandydataŭ, jakija ŭdzielničali ŭ prezidenckich vybarach, i asudžeńnia niekatorych ź ich na praciahły turemny termin», — paviedamiła 17 lutaha francuzski palitołah, supracoŭnik Finskaha instytuta mižnarodnych adnosin Anais Maryn.
ES uvodzić sankcyi ŭ dačynieńni da režymu za represii ŭ dačynieńni da apazicyi, niezaležnych ŚMI i pravaabaroncaŭ — što samo pa sabie źjaŭlajecca parušeńniem mižnarodnych pahadnieńniaŭ, zaklučanych Biełaruśsiu, śćviardžaje ekśpiert.
Sankcyi, na dumku palitołaha, nie nakiravanyja na dyskredytacyju Alaksandra Łukašenki, jany pieraśledujuć tolki adnu pryncypovuju metu — palapšeńnie situacyi z pravami čałavieka ŭ Biełarusi,što aznačaje ŭ pieršuju čarhu biezumoŭnaje vyzvaleńnie i poŭnuju reabilitacyju ŭsich palitviaźniaŭ. «Takim čynam, možna skazać, što sankcyi nie zmahli dasiahnuć svajoj mety: dziasiatki palitviaźniaŭ padviarhajucca biesčałaviečnamu abychodžańniu ŭ turmie», — zaŭvažyła Anais Maryn.
Adsiul, pavodle jaje słovaŭ, i debaty adnosna sankcyj u Bruseli, a taksama siarod biełaruskaj apazicyi, spravakavanyja sprečnym vykazvańniem kiraŭnika Ofisa za demakratyčnuju Biełaruś (Brusel) Volhi Stužynskaj na karyść pasłableńnia sankcyj, jakoje ŭžo padtrymali pavažanyja intelektuały nakštałt Alaksieja Pikulika (ekśpierta Biełaruskaha instytuta stratehičnych daśledavańniaŭ). Hetaja ideja padzialiła palitołahaŭ na dva łahiery.
Na dumku analityka, u adnym łahiery znachodziacca tyja, chto ličyć, što sankcyi treba źmiakčyć (prynamsi, farmalna — naprykład, vykraślić niekatoryja imiony z čornaha śpisu na vizu), kab nanova pačać dyjałoh ź Minskam. Jany spadziajucca, śćviardžaje palitołah, što kamunikacyja, ekanamičnaje supracoŭnictva i pierśpiektyva doŭhačakanaj «narmalizacyi» dvuchbakovych adnosinaŭ padšturchnuć režym Łukašenki da dobraachvotnych krokaŭ da demakratyzacyi. «Ale ja liču, što heta absalutna niapravilna, daremna i amaralna: dyktatury nie demakratyzujucca, jany mimikrujuć, kab padoŭžyć svajo isnavańnie», — zajaviŭ ekśpiert.
«Arhumienty na karyść taho, što sankcyi viernuć Biełaruś u arbitu Rasii, ja taksama nie liču pierakanaŭčymi: chiba režymI nakolki prajeŭrapiejskaj budzie Biełaruś paśla Łukašenki? Heta zastajecca adkrytym pytańniem. Ja dumaju, što, akramia Polščy, u ES niama nivodnaj krainy, jakaja surjozna razhladała b mahčymaść uvachodžańnia Biełarusi ŭ ES u ahladnaj budučyni», — paviedamiła Anais Maryn. Intaresy ES, pa jaje słovach, nie nakiravanyja ni na dalejšaje pašyreńnie (u advarotnym vypadku Małdova i Ukraina ŭžo byli b aficyjna pryznanyja kandydatami na ŭstupleńnie), ni na maksimalny razryŭ pamiž Biełaruśsiu i Rasijaj. «Ja dumaju, što bolšaść lidaraŭ krain ES, śviadoma ci nie, zhodnyja ź idejaj, što Biełaruś zastaniecca bufieram pamiž ES i Rasijaj, i siarod hetych lidaraŭ niekatoryja dapuskajuć ideju (da hetaha času nie vykazanuju, i, na maju dumku, zdolnuju vyklikać hańbavańnie), štokali-niebudź pakidaŭ rasijskuju śfieru ŭpłyvu?
Kramlu možna dazvolić „razabracca z prablemaj Łukašenki“ ŭ toj čas i tym sposabam, jakija Rasija paličyć prymalnym»,zaŭvažyła ekśpiert. Adzinym abmiežavańniem źjaŭlajecca patrabavańnie ES ab niaźmiennaści statusu Biełarusi jak suvierennaj dziaržavy. «Jeŭrasajuz nie moža dazvolić joj być pahłynutaj Rasijaj, bo heta stvoryć vielmi niebiaśpiečny precedent dla stabilnaści ŭsiaho kantynienta. Što da hetaj pierśpiektyvy, ja liču, što dalejšaja ekanamičnaja i vajennaja intehracyja Biełarusi va ŭznačalenyja Rasijaj jeŭrazijskija prajekty vielmi pamienšyć šancy hramadzian Biełarusi
Kali ŭ «krainie hramadzianskich pravoŭ», Francyi, mižnarodnaje palicejskaje supracoŭnictva z palicejskim režymam značyć bolš, čym mahčymaść francuzskaj palicyi aryštoŭvać ludziej, jakija ŭčyniajuć złačynstvy, u adpaviednaści z francuzskim (i mižnarodnym) zakanadaŭstvam, tady palityka sankcyj Zachadu naŭrad ci zmoža ŭrazić Łukašenku i jaho paśladoŭnikaŭ.Heta nie adzinkavy vypadak — u 2011 hodzie Italija i Litva taksama dali vizy biełaruskim hramadzianam, jakija znachodziacca ŭ «čornym śpisie».
U zaklučeńnie Anais Maryn paviedamiła, što ličyć sankcyi ES niepraduktyŭnymi i miarkuje, što jany
pavinnyja być ŭzmocnieny šlacham uklučeńnia novych imionaŭ u śpisy asobaŭ, jakija nie majuć prava na vizu, a taksama ŭ śpisy błakavańnia hrašovych srodkaŭ.«Heta pakazvaje na jašče adnu vobłaść, dzie ES moža ŭzmacnić sankcyi: prymušajučy inšyja jeŭrapiejskija ŭrady (
Taksama «abmiežavalnyja miery» — aficyjnaja farmuloŭka ES, — pa słovach analityka, pavinnyja ŭklučać bolš ekanamičnych sankcyj, nakiravanych na dziaržaŭnyja kampanii.
Da ŭsiaho inšaha, na dumku Anais Maryn, sprečki ES z nahody Biełarusi nie mohuć datyčyć adnych tolki sankcyj: «Urad krainy zasłuhoŭvaje „puhi“, ale taksama pavinnyja isnavać spraviadlivyja „pierniki“ dla nasielnictva, jakoje, uśviedamlaje jano heta ci nie, žyvie ŭ sacyjapalityčnaj sistemie, što niaŭchilna ruchajecca da svajho krachu, bo jana ekanamična niežyćciazdolnaja. Bolš za 17 hadoŭ hramadzianam Biełarusi paŭtarali, što jany žyvuć u niejkaj kazačnaj krainie pad abaronaj „baćki“. Da biełarusaŭ treba danieści, što čakaje ich u kancy tunelu, ale dla hetaha jany pavinnyja atrymać dostup da abjektyŭnaj infarmacyi ad niezaležnych ŚMI».
Zachodnija demakratyi, paviedamiła ekśpiert, pavinnyja zrabić hetuju infarmacyju dastupnaj dla siaredniaha hramadzianina Biełarusi,a taksama ŭ adnabakovym paradku admovicca ad vizavych pošlinaŭ dla dobrasumlennych biełaruskich hramadzian, jakija chočuć pajechać u ES vučycca i pracavać. «Heta nie tolki pazbavić hruntu palemiku Łukašenki, nakiravanuju suprać ES (u adpaviednaści ź jakoj sankcyi ES nanosiać škodu hramadzianam Biełarusi), ale taksama paspryjaje vobrazu ES jak prychilnika demakratyi „źnizu“, praz čałaviečyja kantakty», — zajaviła Anais Maryn.
