Eŭrapiejski Kartahien
Karalaviec-Kalininhrad-Kionihsberh i jahonaja budučynia
Karalaviec admietny ŭ šerahu haradoŭ-pryvidaŭ, źniščanych zavajoŭnikami darešty: jon rujnavaŭsia nie z nalotu, nie pad haračuju ruku, a metadyčna — nibyta chtości staviŭ pačvarny eksperyment. I nasamreč, paśla vajny saviety atrymali ŭnikalnuju mahčymaść paprostu ŭ labaratornych umovach pravieryć słušnaść i tryvałaść svajoj idealohii.
Uziać niamiecki horad, pieranazvać u honar stalinskaha błazna, rasstralać tankami karaleŭski zamak, zrabić tam miesca aktyŭnaha – ź pivam u celafanavych pakietach – adpačynku haradžanaŭ, nastavić vakoł betonnych karobak, zasialić prybyšami – taksama adarvanymi ad rodnych miaścinaŭ. Ci narodzicca ŭ takich umovach doŭhačakany saviecki čałaviek? Adnak, nie załadziłasia. Hraje ŭsio-tki niejkuju rolu enierhetyka miesta: siońnia zastavacca rasiejcami tam choča chiba načalstva (dyj toje zhodna sa słužbovymi abaviazkami), rešta drenna sabie ŭjaŭlaje, kim žadaje być i ŭ jakoj krainie žyć...
Žorstkaść, ź jakoj zavajoŭniki źniščali navat samu pamiać pra “ŭpartyja” harady, zaŭždy vyklikała advarotnaje: spalenaja Troja, pachavanaja ŭ piaskach Ninevija, daščentu razburany Kartahien učepista siadzieli ŭ pamiaci naščadkaŭ. Što charakterna — naščadkaŭ tych samych zavajoŭnikaŭ. I prychodziŭ čas, kali ŭdzielniki “hieraičnych padziejaŭ” zbolšaha pamirali, realii, jakimi možna było b abhruntavać palityčnuju nieabchodnaść abo revalucyjnuju metazhodnaść ździejśnienaha, adychodzili ŭ niabyt, i tłumačeńniaŭ kštałtu “iany byli vorahami” j “dy my za vas svaju kroŭ...” ŭžo nie stavała, kab zahłušyć u sabie pačućcio viny pierad nienarodžanymi nasielnikami źniščanych haradoŭ.
Što praŭda, z časam lubyja dziei prodkaŭ nabyvajuć ramantyka-hieraičny areoł, u jakim nam ciapier bačacca navat najbolšyja zładziejstvy siaredniaviečča. Heta taki svojeasablivy achoŭny mechanizm našaje psychiki: ciažka było b adčuvać šmattysiačahadovy ciažar sumleńnia j adkaznaści. Tym bolš, što śpis dasiahnieńniaŭ hetkaha kštałtu niesupynna papaŭniajecca.
Siarhiej Mikulevič
