Intelektualny časopis «ARCHE» ŭ listapadzie adznačyŭ svajo 5-hodździe.
Ni pra jakija śviatočnyja imprezy nie było čuvać. Šarahovym u sensie vonkavych efektaŭ akazaŭsia i pieršy paśla piacihodździa sšytak časopisu.
Adkryvajecca numar padborkaj artykułaŭ i hutarak na temu «Eŭropa na ŭschod Eŭropy» — pra Biełaruś i jaje susiedziaŭ.
U adnym z najmacniejšych artykułaŭ numaru Aleh Łatyšonak krytyčna pieračytvaje bestseler Hantynhtana «Sutyknieńnie cyvilizacyj». Karotkaja hutarka z anhielskim daśledčykam Endru Ŭiłsanam, a taksama vyniki daśledavańniaŭ Biełarusi šatlandzkimi sacyjolahami (Styven Uajt «Eŭrapiejski ci słavianski vybar Biełarusi») dazvalajuć pabačyć našu nacyju zboku. Zdajecca, my ŭ miežach normy.
Nie staje prozy, zatoje drukujecca hustoŭnaja padborka paezii (verlibry Buraŭkina, jakija stanuć niečakanaściu dla mnohich prychilnikaŭ paeta, nizka vieršaŭ Silnovaj i ŭryvak z kultavaha rokiera Nika Kiejva ŭ pierakładzie Alaksieja Znatkieviča).
Šmat krytyki. Daniła Žukoŭski raskładaje pa paličkach zdabytki minułaha litaraturnaha hodu. Piša jon pra novyja tvory Ipatavaj, Navaryča, Brava, Babkova i badaj usich, chto letaś hučaŭ. Z acenkami možna nie pahadžacca, ale aŭtarski styl taki, što, prynamsi, jahonaja zychodnaja pazycyja jasnaja, a tamu spaścihaješ — choć i metadam supastaŭleńnia svajoj zychodnaj pazycyi z aŭtarskaj, — što čytać varta, a čaho nia varta. Jak luby zaŭziaty krytyk, Žukoŭski nie abychodzicca biez pamyłak. «Budźcie realistami, patrabujcie niemahčymaha», — heta kazali nie francuskija studenty palitykam, a Žan-Pol Sartr — studentam.
Haradzienski liryk Jury Paciupa ŭ «ARCHE» vystupaje na hety raz jak movaznaŭca. Jon robić šerah lahičnych i hruntoŭnych pravapisnych prapanovaŭ, u tym liku ŭ napisańni prynazoŭnika «u» pierad słovami, što pačynajucca z hałosnaha huku. Navukovy artykuł — a zachaplalna!
Nu, i (narešcie!) skančajecca paraŭnaŭčy analiz palityčnych pracesaŭ u Serbii i Biełarusi, jaki drukavaŭsia ŭ časopisie praz uvieś hod. Tekst taksama nie efektny, ale hłyboki ŭ svaich dumkach. Čym nas paciešyć palitolah Silicki naleta?
Adsutnaść «efektaŭ» mnie j daspadoby ŭ časopisie, vokładku jakoha ŭ hety raz azdablaje aniolčyk aŭtarstva Ŭładzimiera Adamčyka. «ARCHE» vyłučajecca siarod hlancavaha šyku na nikielavanych palicach najsučaśniejšych šapikaŭ «Biełsajuzdruku» na praspekcie Skaryny ježkim čornym chlebam tekstaŭ, jaki kantrastuje z łasunkami ilustravanych časopisaŭ. Jak pa-mojmu, zdarovaja pažyva dla tych, čyje mazhi nie zasochli.
Siarhiej Hiezhała
