«Chrystus Uvaskros, Sapraŭdy Uvaskros!»
Hłybokapavažanyja śviatary, kansekravanyja asoby, darahija vierniki, ludzi dobraj voli!
1. Hetym paschalnym zaklikam vitaju ŭsich vas u radasnaje i zbaŭčaje śviata Uvaskrasieńnia Jezusa Chrysta, kali my adznačajem pieramohu našaha Zbaŭcy nad hrachom, śmierciu i złym ducham. Hetaje śviata paŭtarajecca kožny hod, i my ŭžo tak mocna pryzvyčailisia da jaho, tak što niaredka kažam, što historyju ŭvaskrasieńnia Chrysta daŭna viedajem. Adnak na samoj spravie śviata Paschi – heta nie minułaja historyja. Jano zaŭsiody aktualnaje i daje nam novuju nadzieju navat nasupierak nadziei (par. Rym 4, 18).
Siońnia va ŭsich chryścijanskich śviatyniach – katalickich, pravasłaŭnych i pratestanckich – hučyć radasnaje «Alleluja». Paschalnaja radaść pranikaje ŭ nas da hłybini sercaŭ, bo tajamnica Uvaskrasieńnia źjaŭlajecca samaj vialikaj praŭdaj našaj viery i vakoł jaje kancentrujecca jak žyćcio Kaścioła, tak i našaje asabistaje.
2. Pascha abviaščaje nam vielmi važnaje pasłańnie, što ŭ Chryście Ukryžavanym i Uvaskrosłym lubiačy nas Boh prynosić nam zbaŭleńnie i daje novuju nadzieju. Uvaskrosły Jezus nie vyzvalaje nas ad zła paviarchoŭna i časova, ale radykalna. My ŭsie, achryščanyja ŭ Jezusa Chrysta, u śmierć Jahonuju chryścilisia, kab, jak Jon uvaskros z pamierłych, tak i nam uvajści ŭ novaje žyćcio (par. Rym 6, 3-4), – kaža śviaty apostał Pavieł.
Chacia ŭ Vialikuju piatnicu zdavałasia, što Jezus byŭ pieramožany i nie zastałosia nijakaj nadziei, adnak praŭda Uvaskrasieńnia śviedčyć ab pieramozie žyćcia nad śmierciu, lubovi nad nianaviściu, miłasernaści nad pomstaj. Takim čynam paschalnaja tajamnica śmierci i ŭvaskrasieńnia Chrysta kardynalna źmianiaje situacyju čałavieka i śvietu. Tamu ŭvaskrosły Jezus – heta nie minułaje, ale sučasnaść, dziakujučy jakoj źmianiajecca śviet i čałaviek.
Pascha – heta zachapleńnie Boham, jaki biaźmiežna lubić čałavieka až da takoj stupieni, što pasłaŭ svajho adzinarodnaha Syna na kryžovuju śmierć, kab jaho zbavić. Pascha – heta historyja ŭkryžavanaha i ŭvaskrosłaha Chrysta, jaki zapeŭnivaje nas u tym, što Boh nie pierastaje nas lubić, navat tady, kali my Jaho prybivajem da kryža. Pascha – heta mahčymaść spatkacca z Chrystom, jaki prychodzić da nas, kab zapeŭnić nas u svajoj lubovi, jakaja ratuje pierad kožnym vidam śmierci – fizičnaj, duchoŭnaj, maralnaj, hramadskaj i h.d.
3. Niedachop viery va ŭvaskrasieńnie Chrysta čynić čałavieka biazradnym pierad abliččam žyćciovych dośviedaŭ. Pusty hrob – heta nie tolki pieršy znak, jaki Jezus kiruje da žančyn, jakija pryjšli namaścić Jaho cieła, i apostałaŭ, ale taksama simvał pałochajučaj pustaty, u jakuju traplajuć ludzi, kali siarod ich niama Boha. Biez Boha dla čałavieka ŭsio zdajecca pustym, biessensoŭnym i žachlivym. Biez Boha my stanovimsia biezdapamožnymi i błytajemsia, jak maleńkija, pazbaŭlenyja lubiačych baćkoŭ dzieci. My možam vytrymać kožnaje vyprabavańnie i ciarpieńnie, kali z nami jość Toj, chto lubić i vučyć lubić. Heta ŭvaskrosły Chrystus, jaki zaŭsiody jość z nami ŭ Śviatym Pisańni, sakramentach i žyćci Kaścioła. Jon prabyvaje z nami, kab my mahli spaznać Jaho luboŭ. Jon štodzionna zaprašaje nas, kab my byli Jaho vučniami. A być vučniem Chrysta – aznačaje lubić pa Jaho prykładu.
4. Padčas paschalnaj vihilii vierniki adnaŭlajuć abiacańni chrostu, što maje svajo vielmi vialikaje simvaličnaje značeńnie. Śviaty apostał Pavieł vučyć, što ŭ sakramencie chrostu my byli pahružany ŭ tajamnicu ciarpieńniaŭ, śmierci i ŭvaskrasieńnia Jezusa (par. Rym 6, 1-14). Kažučy inšymi słovami, u sakramencie chrostu my byli ŭklučany ŭ paschalnuju tajamnicu Chrysta, dziakujučy jakoj Jon jość z nami ŭ radaści i smutku, u chviliny pośpiechu i parazaŭ. Tak jość, bo, jak kaža Apostał narodaŭ, «užo nie ja žyvu, a žyvie ŭva mnie Chrystus» (Hał 2, 20), i ŭsie, chto achryściŭsia ŭ Chrysta, u Chrysta apranulisia (par. Hał 3, 27).
Sapraŭdy, u sakramencie chrostu my razam z Chrystom pamirajem dla hrachu i razam ź Im uvaskrasajem dla novaha žyćcia i takim čynam stanovimsia Božymi dziećmi. Dziakujučy chrostu my atrymlivajem novy chryścijanski styl žyćcia, pakidajem hrech, kab žyć Božym žyćciom.
Tamu nam nieabchodna zaŭsiody iści na spatkańnie z uvaskrosłym Chrystom, ź jakoha naradžajecca viera. Čałaviek pavinien adkrycca na Boha i Jaho zaŭsiody žyvoje i dziejsnaje słova (par. Hbr 4, 12). Žyćcio čałavieka tolki tady maje sens, kali jon ź dziciačym davieram prychodzić da Boha i ŭ Jaho šukaje siły dla taho, kab čynić dabro i ŭdaskanalvacca i takim čynam dasiahnuć metu svajho žyćcia.
5. Metaj ža chryścijanskaha žyćcia jość padrychtoŭka da viečnaha. I kali čałaviek nie rychtujecca da svajho ŭvaskrašeńnia, to jon padobny da syšoŭšaha z rejek ciahnika. Što adbyvajecca ź ciahnikom, jaki syšoŭ z rejek? Jon prosta nie jedzie napierad. Jon napoŭnieny roznymi tavarami, jakija majuć vialikuju materyjalnuju kaštoŭnaść, ale nie pieravoziacca na miesca pryznačeńnia.
Ci časami padobnaje nie adbyvajecca z nami? Ci paśla zaviaršeńnia ziamnoha žyćcia, kali ciahnik našaha žyćcia ŭžo nie budzie iści napierad, my zmožam zabrać z saboj u viečnaść našyja materyjalnyja kaštoŭnaści i pryjemnaści? Nie! Čamu ž tady my tak mocna kłapocimsia, kab mieć vielizarnyja damy, navat pałacy, darahija aŭtamabili i inšyja kaštoŭnaści? Čamu tak šmat času i srodkaŭ pryśviačajem nie zaŭsiody maralnym pryjemnaściam? Čamu ŭzbahačajemsia koštam inšych?
6. Paschalnaja tajamnica adčyniaje nam dźviery ŭ viečnaść. Śviaty apostał Pavieł kaža, što my pajadnajemsia ź Jezusam padabienstvam uvaskrasieńnia (par. Rym 6, 5) i naša žyćcio budzie na niabiosach, adkul my čakajem Zbaŭcu Jezusa Chrysta, jaki našaje cieła pieramienić tak, što jano prypadobicca da Jaho prasłaŭlenaha cieła (par. Fłp 3, 20-21). Tamu pierad nami prosta kazačnaja pierśpiektyva - być tak pieramienienymi, kab stać padobnymi da Jezusa.
U suviazi ź siekularnymi tendencyjami sučasnaści paŭstaje pytańnie: ci žyviom my jak tyja, chto vieryć u takuju słaŭnuju budučyniu? Kali tak, to pierad nami adkryvajecca novaja pierśpiektyva, u jakoj toje, čym my vałodajem, nie zavałodaje nami i my nie staniem niavolnikami rečaŭ i hrachu.
7. Jevanhielle raspaviadaje nam, jak žančyny pajšli da hrobu Jezusa, kab pavodle habrejskaj tradycyi namaścić Jaho cieła duchmianaściami. Jany byli zakłapočany, chto adsunie kamień ad uvachodu ŭ mahiłu (par. Mk 16, 1-3). Napeŭna, jany spadziavalisia, što žaŭniery, jakija nieśli vartu kali mahiły Jezusa, učyniać heta. Ale kali pryjšli na miesca, to, ździŭlenyja, ubačyli adsunuty kamień i zmahli ŭvajści ŭ hrabnicu.
Jevanhielle ŭspaminaje ziemlatrus, jaki zdaryŭsia ŭ toj čas, i anioł Pana zyšoŭ ź nieba i adsunuŭ kamień (par. Mc 28, 2). Hety ziemlatrus źjaŭlajecca simvałam inšahaziemlatrusu - a mienavita znakam prysutnaści Boha, znakam novaha stvareńnia, znakam vyzvalenaha z hrachoŭnaha pałonu čałavieka.
Taksama zapiačatany mahilny kamień, jaki byŭ znakam ziamnoha pryznačeńnia Jezusa i Jaho pachavańnia siarod pamierłych, byŭ adsunuty Božaj mocaj, što źjaŭlajecca novym znakam uvachodu viečnaści ŭ časovaść i pieramohi žyćcia nad śmierciu. Uvaskrasieńnie jość novym pačatkam, novym dniom, jaki vykonvaje žadańni i realizuje nadzieju. Heta kluč dla razumieńnia žyćcia i śmierci, času i viečnaści. Słova «Pascha» aznačaje pierachod. Svaim uvaskrasieńniem Chrystus zaviaršyŭ apošni pierachod ad śmierci da žyćcia, ad staroha śvietu ŭ novy śviet i novy čas zbaŭleńnia i Božaha Vaładarstva.
Takim čynam uvaskrasieńnie Chrysta źjaŭlajecca ažyŭlajučym hłytkom śviežaha pavietrajak u našym asabistym žyćci, tak i ŭ adnosinach pamiž ludźmi, kab tam, dzie dźmie viecier złości i nianaviści, zapanavała zhoda; dzie panuje varožaść, nastaŭ mir; dzie prynižeńnie – pašana, i h.d. Moža, niekatorym padajecca, što hety hłytok śviežaha pavietra ŭ nas samich, našych siemjach, adnosinach pamiž narodami, – heta nie što inšaje, jak utopija. Adnak paschalnaja padzieja nahadvaje ab tym, što heta nie ŭtopija. Hłytok śviežaha pavietra na samoj spravie mahčymy, bo ŭvaskrosły Chrystus jość krynicaj nadziei, padobna jak śviatło ŭ ciemry.
8. Anioł Pana, jaki znachodziŭsia ŭ pustoj hrabnicy, skazaŭ žančynam: «Nie bojciesia! Viedaju, što vy šukajecie Jezusa ŭkryžavanaha. Jaho tut niama, Jon uvaskros, jak skazaŭ. (…) idzicie chutčej, skažycie vučniam Jahonym, što Jon uvaskros i apiaredžvaje vas u Halilei» (Mc 28, 5-7). Potym jany spatkali samoha Jezusa, jaki im skazaŭ: «Nie bojciesia. Idzicie, paviedamicie bratam Maim, kab išli ŭ Halileju, tam Mianie ŭbačać» (Mc 28, 10).
Takim čynam pryjšoŭšyja da mahiły žančyny stali pieršymi jevanhielizatarami, bo abviaścili ab najbolš važnaj padziei ŭ historyja čałaviectva – uvaskrasieńni Jezusa.
Halileja – heta miesca, dzie žyli apostały. Tamu jany nie pavinny byli čynić ničoha nadzvyčajnaha, kab spatkać uvaskrosłaha Jezusa. Im nieabchodna było tolki viarnucca ŭ svaje damy, da svaich zaniatkaŭ.
Časta my pytajemsia, dzie možam spatkać Boha. Vielikodnaje Jevanhielle daje adkaz: «Tam, dzie žyviom i pracujem, heta aznačaje – u našaj Halilei». Nieabchodna tolki adčynić Jamu dźviery našych sercaŭ.
9. Śviatkujučy uračystaść Uvaskrasieńnia, my adnačasova vyznajom vieru, što Jezus jość Zbaŭcam śvietu i Zbaŭcam kožnaha z nas. Pierad abliččam hetaj praŭdy my nie možam zastavacca abyjakavymi. Chrystus nie moža zastavacca na pieryfieryi našaha žyćcia, bo Jon jość jaho centram. Vielmi pryhoža kaža psalmist, što «kamień, adkinuty budaŭnikami, staŭ hałavoju vuhła. Pan učyniŭ tak, i dziŭna heta ŭ vačach našych» (Ps 118 (117), 22-23). Biez hetaha kamienia nie moža być budynku. Biez Chrysta niama zbaŭleńnia i naša žyćcio zastajecca ŭ pałonie śmierci i zła. Biez Chrysta čałaviectva znachodzicca ŭ viaźnicy roznych formaŭ ehaizmu, zła, prastupkaŭ, niezachavańnia fundamientalnych pravoŭ i svabody čałavieka i cełych narodaŭ, i h.d.
Jak strašna hučać słovy «biez Chrysta»! Heta jak byccam nadzieja na žyćcio, spraviadlivaść i mir niaŭmolna nakiravana na pravał. Jak byccam nie było Uvaskrasieńnia i Jezus usio jašče znachodzicca ŭ mahile. Budučy Papa Benedykt XVI, jašče jak kardynał Jozaf Ratcynhier, kazaŭ, što Vialikaja subota – heta dzień, kali Jezus znachodzicca ŭ mahile. Ci heta nie simptom našaha času? Ci nie źjaŭlajecca naš čas Vialikaj subotaj i časam biez Boha? (par. http://www.scuolacattolicaoggi.org/public/SCO/2008/05%20-%20Maggio/05%20-%20Analisi.pdf).
Žyćcio biez Boha i Božaha zakonu; žyćcio tak, jak byccam Boh nie isnuje; žyćcio niazhodnaje z maralnymi normami; teraryzm i akty nasilla; karupcyja i sacyjalnaja niespraviadlivaść; zabojstva nienarodžanaha žyćcia i amaralnaje vykarystańnie dasiahnieńniaŭ hienietyki i mnohaje inšaje – heta nie što inšaje, jak žudasnyja znaki adsutnaści Boha ŭ našym žyćci i admovy ad viery ŭ Jaho, jakija naradžajuć pahardu i nieprymańnie inšaha čałavieka, ihnaravańnie jaho pravoŭ i da t.p. Tamu nam nieabchodna ŭčynić usio mahčymaje, a pieradusim malicca, kab praŭda ŭvaskrasieńnia Chrysta stała realnaściu našaha žyćcia, kab my Boha nie chavali ŭ mahile, kab Jon byŭ u našych sercach i kab my žyli zhodna z Božym zakonam, bo «Boh– naša prystanišča i siła, nadziejnaja dapamoha ŭ niadoli» (Ps 46, 2). Dapamohaj nam u hetym jość Chrystus, jaki skazaŭ: «Budźcie advažnymi: Ja pieramoh śviet» (Jan 16, 33).
Niachaj papiaredžańniem u hetym nam buduć słovy sučasnaha bavarskaha režysiora Aŭhusta Efierdzinha, što chto ženicca na duchu času, toj chutka stanovicca ŭdaŭcom (par. http://www.fronda.pl/a/arcybiskup-kosciol-musi-sie-sprzeciwiac-duchowi-czasow,34323.html).
10. Nam, ludziam užo XXI stahodździa, Boh ukazvaje žyćciovy šlach i zaprašaje, kab my im išli, bo tolki tady dojdziem da adpaviednaha raspaznańnia praŭdy Uvaskrasieńnia i pavierym u jaje. Na hetym šlachu nam dapamahaje sam Zbaŭca. Nieabchodna tolki Jaho słuchać, jak pasłuchaŭ Piotr i vypłyŭ na hłybiniu, kab złavić šmat ryby, chacia pierad hetym łaviŭ usiu noč i ničoha nie złaviŭ (par. Łk 5, 4-6).
Śviatło vielikodnaj ranicy aśviatliła ciemru śmierci, radaść zamianiła smutak, uśmieška – ciarpieńnie. Zaniepakojenaść budučyniaj sastupiła miesca ŭpeŭnienaści i viery ŭ dziejańnie Božaj lubovi.
Tamu našu nadzieju my pavinny mieć nie ŭ ludziach ci arhanizacyjach, ale ŭ Bohu. Padčas roznych kryzisaŭ hramadskija nastroi časta źmianiajucca, ab čym vielmi dobra śviedčyć historyja Vialikaha tydnia. U Palmovuju niadzielu ludzi vitali Jezusa słovami «Hasanna Synu Davida», a ŭ Vialikuju piatnicu patrabavali Jaho ŭkryžavańnia. Nijakaja arhanizacyja i navat najbolš daskanałaja hramadskaja sistema nie ŭratuje ludziej ad kryzisu, bo jaho pryčyna ŭ hrachu. Tamu naša radaść pavinna abapiracca nie na čałaviečy aptymizm, ale na praŭdu ŭvaskrasieńnia Chrysta.
My pavinny prasić Jezusa dać nam udzieł u Jaho ŭvaskrasieńni i jaho mocaj nas tak pieramianić, kab my mahli adčuvać Jaho, jak žyvoha i dziejničajučaha siarod nas, – jak kaža Papa Francišak (http://www.vatican.va/holy_father/francesco/homilies/2013/documents/papa-francesco_20130330_veglia-pasquale_en.html).
U kaściołach, cerkvach, kirchach i malitoŭnych damach siońnia hučyć radasnaje «Alleluja!». Uźviesialimsia i my! Prasłavim ŭvaskrosłaha Pana radasnymi śpievami ŭ našych śviatyniach, aktami lubovi – u siemjach i ŭ našaj Ajčynie. Abdymiem našymi malitvami jak vieručych, tak i niavierujučych, bo luboŭ Božaja vyliłasia na ŭsich ludziej. Chrystus Uvaskros, kab usie mieli dostup da niabiesnaha Ajca. U duchu viery padzielimsia vielikodnaj radaściu z usimi.
Składajučy adzin adnamu śviatočnnyja zyčeńni i dzielačysia tradycyjnym vielikodnym jajkam, simvałam žyćcia, uspomnim taksama pra ludziej, vyklučanych z sacyjalnaha žyćcia, pra źniavolenych, adzinokich, chvorych, pažyłych, tych, chto pracuje ŭ śviatočnyja dni, kab dazvolić inšym adpačyvać. Abdymiem ich brackaj luboŭju i padzielimsia ź imi vielikodnym duchoŭnym supakojem, jaki prynios nam uvaskrosły Chrystus. Niachaj vielikodnaja radaść zychodzić z našych sercaŭ na ŭsich!
11. Darahija braty i siostry, usie ludzi dobraj voli!
Sardečna vinšuju vas z radasnym i zbaŭčym śviatam Uvaskrasieńnia Chrysta. Sioleta Pascha śviatkujecca ŭsimi chryścijanami razam. U hetym my pavinny bačyć znak Božaha Providu, jaki zaklikaje abjadnać našy vysiłki dla sumiesnaj abarony chryścijanskich kaštoŭnaściaŭ i bolš mocnaha abviaščeńnia Dobraj Naviny ab Jezusie ŭvaskrosłym.
Tamu sioletniaja Pascha – heta naša supolnaje śviata, ź jakim vinšuju ŭsich chryścijan i ludziej dobraj voli i žadaju mocy Uvaskrosłaha, Jaho łaski i supakoju. Niachaj u składanaj rečaisnaści sučasnaha śvietu jana sapraŭdy stanie ažyŭlajučym hłytkom śviežaha pavietra, jaki viadzie da novaha žyćcia va ŭvaskrosłym Chryście.
Hetyja svaje pažadańni ŭmacoŭvaju błahasłaŭleńniem u imia Ajca, + i Syna, i Ducha Śviatoha. Amen.
Arcybiskup Tadevuš Kandrusievič
Mitrapalit Minska-Mahiloŭski
Minsk, 13 krasavika 2014 h.
Palmovaja niadziela
